Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

PROCLAMATIE

betekenis & definitie

of gebod. Gerechtelijke of kerkelijke afkondiging van huwelijk of verkoop van onroerend goed.

Huwelijks-P. moest volgens Statenresolutie van 1586 drie maal over (herv.) kerk of gerecht plaatsvinden en moest geregistreerd worden. De kerkelijke huwelijks-P.-boeken waren meest tegelijk trouwboek.

De gerechtelijke huwelijks-P. of akte heeft meest betrekking op niet-hervormden. Dezen kregen pas bij publikatie der Representanten (1796) het recht tot huwelijks-P. en -bevestiging in de eigen kerk.

Na deinlijving en de invoering van de Burgerlijke Stand (1811) geschiedde de P. vanwege het gemeentehuis, zie Huwelijk.Verkoops-P. volgde na verzoek tot consent en consentverklaring op de verkoop of wandelkoop (ruil) van onroerend goed en moest driemaal over het gerecht plaatsvinden en ingeschreven worden met de voorafgaande stukken. Dit was vereist, omdat familieleden en buren recht van niaer hadden en omdat (als bij elke verkoop) de 56ste penning (consentgeld; zie Boden en consenten) moest worden betaald. De gerechten schreven huwelijks- en verkoops-P.s meest in dezelfde P.-boeken (zie Protocolboeken) in, in vroeger tijd ook wel in recesboeken. In de steden ook wel afzonderlijke gerechtelijke huwelijks-P.boeken, thans onder de retroacta van de burgerlijke stand.

Zie: C. J. Guibal, Democratie en Oligarchie in Frl. (Assen 1934), 41.