Frl. heeft drie G.en gehad, te Lwd., Sneek en Heerenveen. Die te Lwd., het tuchthuis (1755-56, toen tot buiten de landsgrenzen als zeer modern bekend), was in de Franse tijd een der grootste centrale G.en in Nederland.
Na de eerste nationale organisatie van het G.-wezen in 1821 werden Lwd. en Den Bosch centrale G. voor veroordeelde criminele gedetineerden in N.-Nederland. Deze G. is herhaaldelijk uitgebreid en verbeterd, en heet thans Bijzondere Straf-G.
Het Huis van Bewaring, van 1823-89 in de Kanselarij, kwam daarna op het terrein van de G. (met een brug over de Keizersgracht bij de Oosterkade). De G. (Huis van Arrest) te Sneek heeft van 1842-1922, die in Crackstate te Heerenveen van 1833-1923 bestaan, zie Werkhuis.Zie: Eekhoff, Gesch. beschr.; R. Visscher, Lwd. van 1846-1906 (Den Haag 1908).
Gevangenisstraf. In Frl. voor het eerst in de 17de eeuw opgelegd, en dan nog sporadisch. Het stedelijke werkhuis te Lwd. (1598) was dan ook meer verblijfplaats voor bedelaars en landlopers dan straf-G. Ook nadat de prov. in 1608 deze G. had overgenomen, bleef het opleggen van G.-straf tot na 1700 uitzondering. Thans is G.-straf na boete de meest opgelegde straf, zie Tuchthuis.
