(Fr.: it almenak). a. In Frl. zijn tot in deze tijd de A.en in tel.
Uit de 17de eeuw en later zijn er veel bewaard. Het Fr.
Museum bezit een grote collectie. De A.en zijn vaak genoemd naar de woonplaats van de makers, liefhebbers van de mathematische kunst: Leeuwarder, Sneeker enz.
A. Naast de Bijbel (‘it greate Almenak', de grote A.) lag vader Cats, maar in de tafella de A.
Van een pienter mens wordt gezegd dat hij bibel en almenak trochkrüpt was. Er waren A.en bijv. mei klasjes (met de classes, naamlijst van predikanten), mei boerse stikjes (met verhalen in het Fries e.d.).
De merkeldagen (dagen waarop gelet moest worden, heiligendagen, jaarmarkten) waren rood gedrukt. Maar... van een leugenaar werd gezegd: Hy lycht as in almenak.
Meestal was de A. in een stukje perkament gebonden, maar er zijn ook exemplaren in leer met goud op snee. Kooplieden verkochten ze in het najaar aan de deur (almenaksjbaden).Zie: Mayke Jakkeles, mei ynlieding en oantekeningen fan W. L. Brandsma (1951); Repert., 291.
b. Verbintenis tussen regeringspersonen van een kwartier in de Staten, waarbij aan iedere grietenij volgens een rooster bij toerbeurt de begeving van bepaalde ambten werd toebedeeld. Deze A .en werden officieel erkend en leidden tot oligarchie en verzet daartegen.
Zie: C. J. Guibal, Democratie en oligarchie (Assen 1934), 91 e.v.
