Voormalig meer, in 1626 (na een eerste mislukte poging in 1624-’25) drooggemalen en sindsdien een waterschap, dat tenslotte in de jaren ’80 van de 20e eeuw bij de samenvoeging tot het waterschap De Waterlanden werd betrokken.
De Wijde Wormer, met een oppervlakte van ongeveer 1514 hectare, is geheel omgeven door een ringvaart (aan de oostelijke zijde na de watersnood van 1825 afgedamd). In het noorden wordt het waterschap begrensd door het voormalige heemraadschap Wormer, Jisp en Nek, in het westen door de Enge Wormer en de Kalverpolder, in het zuiden door de polder Oostzaan en in het oosten door de banne Purmerland. Het wordt doorsneden (feitelijk in tweeën gedeeld) door de A7 naar Purmerend, aan welke gemeente de Wijde Wormer ook grenst.
Het waterschap kreeg een eigen status als gemeente Wijdewormer en werd als zodanig per 1 januari 1991 met Wormer en Jisp samengevoegd tot ‘Wormerland, zie aldaar. Al eerder, van 1811 tot 1815, waren Jisp en Wijdewormer korte tijd in één gemeente verenigd.
De in het gebied wonende bevolking (te zamen ruim 1300 personen) woont verspreid in de hele polder; alleen in de buurtschap Nek (ook gespeld als Neck), in het noordoosten. bevindt zich een concentratie van woningen. De bronnen van inkomsten zijn voornamelijk de veeteelt en sinds kort ook de bloembollencultuur, voorts zijn er bijvoorbeeld enkele transportbedrijven gevestigd. Door de agrarische achtergrond was de bevolking van oudsher op (de veemarkt van) Purmerend georiënteerd.
Waterschap en gemeente worden niet beschouwd als behorend tot de Zaanstreek en worden hier om die reden niet uitvoerig behandeld. Wel is een klein deel (de zogenoemde Kalverhoek), met sportterreinen, gelegen in de driehoek tussen ringdijk, A7 en Leeghwaterweg als een soort enclave bij Zaanse verenigingen in gebruik. Gememoreerd wordt voorts het voormalige ➝ Natuurbad Wijde Wormer, gelegen op de plaats waar de zuidelijke dijk bij de overstroming in 1825 brak, dat na de Tweede Wereldoorlog mede door Zaanse gemeenten werd gefinancierd, maar in verband met te hoge kosten werd gesloten. Thans is daar een golfterrein aangelegd, grenzend aan de hockeyvelden die eigendom zijn van de Zaanse vereniging ‘De Kraaien’.
Het wapen van de gemeente Wijdewormer bevatte een schaap, met een klaverblad in de bek.
Zie ook: ➝ Landschap 3.3.6. en ➝ Natuur in de Zaanstreek 5.3.1.
