Zit op de fles, maar wordt tegenwoordig steeds vaker van zijn plek verdreven door Stelvin (de schroefdop) of een kunststof afsluiting. Steeds meer wijnmakers doen de kurk in de ban. Want wie kurk gebruikt, heeft grote kans op 'kurk'. Een bacterie die luistert naar de chemische benaming 2,4,6-trichloranisole en een wijn naar natte, oude hond, een muffe kruipruimte of een schimmelende dweil laat ruiken en smaken.
De kurkindustrie claimt overigens dat de hoeveelheid infecties wel meevalt en dat deze ook kan ontstaan door de kisten en door schimmels in combinatie met schoonmaakmiddel. De marktleider, het Portugese Amorim, houdt het op één klacht per achthonderd miljoen door hun geproduceerde kurken, maar voor de totale industrie doet een percentage van vijf procent de ronde. Zelf kom ik tot een nog hoger aantal ‘schadegevallen'. Jaarlijks proef ik rond de drieduizend flessen en het gemiddelde aantal 'kurk- gevallen’ ligt rond de 230. Bijna acht procent dus, oftewel één fles per dozijn... En dat is nog los van het aantal wijnen dat onder invloed van zuurstof (kurk is immers luchtdoorlatend) minder van kleur, geuren smaak was. Veelal betrof het hier nog jonge wijnen.
Maar wie twaalf flessen oudere wijn van één soort zou opentrekken, treft waarschijnlijk geen fles aan die hetzelfde smaakt. Immers, kurk is een natuurproducten daarom is er geen een identiek. Kurk komt daarom steeds heviger ter discussie te staan. Wine Spectator, toonaangevend Amerikaans wijnblad, wijdt er een groot deel van het maartnummer aan waarin twee redacteuren (een voor- en tegenstander) elkaar bevechten. Het levert een debat op van zachte argumenten tegen harde feiten. 'Romantisch’, ‘social suicide’, 'kleine kinderen kunnen een schroefdopfles openmaken' en 'schadelijk voor de economie van arme kurkproducerende landen’ moeten het opnemen tegen ‘de wijnindustrie is de enige die nog een 450 jaar oude afsluitingstechniek gebruikt', 'tussen de vier en twaalf procent “kurk" bij een recente proeverij van topdomeinen' en 'vorig jaar vijftig procent minder klachten over wijn bij de Engelse supermarktketen Sainsbury’. Ook anderen laten zich niet onbetuigd. Hubrecht Duijker meldt 'De schroefdop is voor de wijnindustrie wat de cd is geweest voor de muziekindustrie.' En Peter Gago, chief winemaker van de multinational Penfolds, deelt mee dat hij 'het weliswaar jammer vindt voor de Portugezen, maar dat ook hij op de schroefdop overgaat’.
Een nu bekend nadeel van de schroefdop is dat het een relatief jonge techniek is waarvan nog niet bekend is hoe kwaliteitswijnen eronder ouderen. Bijkomende problemen: de de confiture van de romantiek en het ontbreken van etiquette voor de sommeliers. Want hoe open je een wijn met schroefdop aan tafel? Nadelen van de kunststofkurk: wil nog wel eens lekken, wordt in de ijskast keihard, wil eenmaal aan de kurkentrekker geschroefd er bijna niet meer vanaf en kan vaak niet meer even in de hals teruggeduwd worden.
