(Patent). Bescherming van den uitvinder tegen misbruik door derden van zijn uitvinding, door het verleenen van een tijdeljjk monopolie, waardoor het hem mogelijk wordt compensatie voor de vaak groote moeite en kosten in verband met zijn uitvinding te verkrijgen.
O. wordt in Ned. door de Octrooiraad, onderdeel van het Bureau voor den industriëelen eigendom, verleend voor nieuwe voortbrengselen, nieuwe werkwijzen of nieuwe verbeteringen van voortbrengselen of werkwezen.De geestelijke (intellectueele) eigendom op het gebied van wetenschap en kunst is in het algemeen beschermd door het Auteursrecht. In verband met het maatschappelijk belang van vele uitvindingen is het van belang dat het O. wel den uitvinder in staat stelt belooning voor zijn werk te verkrijgen (in dit verband dient het snel en zonder groote kosten, met tegemoetkoming aan onbemiddelde uitvinders, te worden verleend), anderzijds echter moet misbruik van het monopolie door den uitvinder (te hooge eischen, waardoor toepassing wordt vertraagd of belemmerd, overdracht van het O. aan belanghebbenden bij niet-toepassing, enz.) worden voorkomen. Het nieuwe patentrecht in Duitschland geeft in dit verband het Kijk een recht van voorkeur en maakt gedwongen licentie mogelijk, ingeval de uitvinder van zijn O. misbruik maakt en toepassing van de uitvinding in algemeen belang gewenscht is.
Van zuiver particulier belang is het recht op handelsnaam en merken, dat onder het Bureau voor fabrieks- en handelsmerken, eveneens onderdeel van het Bureau v. d. Ind. Eigendom, resorteert. De verschillende rechten zijn internationaal bij verdragen geregeld.
Wet: Octrooiwet 1910 en Octrooireglementen 1912 en 1921; Auteurswet 1912; Merkenwet 1893.
Lit.: W. H. Drucker, Kort begrip v. h. recht betreffende den industriëelen eigendom, 1929 ; id. Handboek voor de studie v. h. Ned. Octrooirecht in vergelijking met het buitenlandsche recht, 1924; A. Elster, Gewerblicher Kechtsschutz, W.d.V.
