De O. is een schuldbrief aan toonder (wettelijke aanduiding), deelbewijs van een meestal omvangrijke leening met voor alle geldschieters gelijke voorwaarden. O. kunnen worden uitgegeven zoowel door publiekrechtelijke lichamen staat, provincies, gemeenten, enz. als door particuliere ondernemingen.
De O. der particuliere ondernemingen zijn voor rente en aflossing in alle opzichten preferent boven de aandeelen ←, die een bewijs van deelneming in het kapitaal der onderneming vormen. (Voor het gevaar van verdoezeling van dit verschil Effecten-substitutie en Holding company). Economisch zijn echter de O. der particuliere ondernemingen zoowel als de aandeelen, uitdrukking en vorm van kapitalistisch bezit van de productiemiddelen (zie: Kapitalisme).Zoolang aan de verplichtingen wordt voldaan is de geldnemer tegenover de O .-houders geen verantwoording schuldig.
De O. geven in de regel een vaste rente, die in procenten van de nominale waarde der O. is uitgedrukt. Er zijn echter ook winstdeelende- en inkomsten-O., waarbij de rente geheel of gedeeltelijk van de winst der onderneming afhankelijk is en het verschil met de preferente aandeelen feitelijk alleen in het juridische karakter der schuld is gelegen, en premie O. (premieleening, „loten”), waarbij de rente geheel of gedeeltelijk door een premie bij uitloting is vervangen.
Aflossing (zie: Leening), in de regel tegen pari, kan op verschillende wijzen geschieden. Niet aflosbare O. (perpetueele schuld) komen weinig voor. Meestal wordt het recht tot vervroegde aflossing voorbehouden, waardoor bij daling van de rentestand conversie mogelijk is. Ook kunnen sommige O. tegen vooruit bepaalde voorwaarden wat betreft tijdstip en verhouding, tegen aandeelen worden omgewisseld (convertible bonds). Deze worden o.a. toegepast, wanneer op het tijdstip dat uitbreiding van kapitaal wenschelijk is, de omstandigheden voor uitgifte van aandeelen tijdelijk ongunstig zijn.
O. van hypotheekbanken pandbrieven, worden in het algemeen niet bij openbare emissie ←, maar naar behoefte uitgegeven. Zij zijn juridisch niet, zooals de hypothekaire O., door de hypotheken gedekt.
De zekerheid van O. kan worden verhoogd door verbinding met hypotheek (hypothekaire O., land grand bonds, mortgage bonds) of ander onderpand (bepaalde voor rentebetaling en aflossing gereserveerde inkomsten) of voorrang boven later uit te geven O. (prioriteits O.). Na de devaluatie in verschillende landen is aan sommige O. een goudclausule ← toegevoegd, die echter in de practijk weinig resultaat heeft gegeven. Ter behartiging van de gezamenlijke belangen der afzonderlijke O.-houders (o.a. ook noodzakelijk in verband met hypothekaire zekerheid) kan een Trustee 4optreden, die de gezamenlijke 'O.-houders als rechtspersoon vertegenwoordigt (O. onder trustverband). Een wettelijke bepaling (1931, Stbl. No. 279) regelt het optreden v. d. O.houders bij reorganisatie en overleg met den geldnemer.
Door het bindend verklaren van onder bepaalde voorwaarden genomen besluiten wordt doorkruising van een regeling door enkele O.-houders op grond van hun persoonlijke rechten als schuldeischer, voorkomen. De waarde der O. blijft door de vaste rente en de mogelijkheid van aflossing, zoolang de geldnemer niet nalatig is of in gevaar verkeert nalatig te worden, meer of minder sterk aan de nominale waarde gebonden. In de koersen der O. komt behalve de geldende rentestand, waardoor het vaste rentebedrag hooger of lager wordt gewaardeerd, de soliditeit der O. en de kans op aflossing tot uiting, daar deze laatste bij noteering boven pari ten nadeele, bjj noteering onder pari ten voordeele van den O.-houder komt.
Het gemiddeld rendement in verband met de beurskoers van 8 prima Ned. O. bedroeg:
1929 4,57 % 1933 4,34 % 1936 4,19 %
1930 4,38 % 1934 4,03 % 1937 3,33 %
1931 4,39 % 1935 4,23 % 1938 3,20 %
1932 4,82 % (C. B. S.)
Wet: B.W.; art. 1791-1806; Wet op de vergadering van houders van schuldbrieven aan toonder, 1934 (S. J.: W. v. K.) Voor de vorm der O. en lit. zie: Effecten.
