Economische encyclopedie

D.C. van der Poel (1940)

Gepubliceerd op 21-01-2020

Normalisatie

betekenis & definitie

is beperking van onnoodige verscheidenheid van producten, aanduidingen, arbeidsmethoden, enz., door het opstellen van standaardtypen.

N. beteekent maatschappelijke besparing door vereenvoudiging van de voortbrenging als geheel (in Ned. beteekende de N. van papierformaten voor een groote drukkerij een besparing van ƒ2500,— jaarl. aan rente als gevolg van geringere noodzakelijke voorraad), een ruimere mogelijkheid van toepassing van de genormaliseerde voorwerpen (schroeven en moeren, pijpen, fittings, koppelingen, enz.), tijdsbesparing bij toepassing van genormaliseerde aanduidingen (o.a. voor technische teekeningen) en methoden (vouwen van technische teekeningen), enz.

Gewaakt moet worden tegen verstarring, waardoor de N. een rem voor technische ontwikkeling zou kunnen worden. Dit gevaar is intusschen zeer beperkt zoolang het principe van vrijheid van toepassing, waarbij de normen het karakter hebben van aanbevelingen, blijft gehandhaafd. Wel worden in bepaalde gevallen bestaande normen dwingend voorgeschreven. Verder is natuurlijk groote soepelheid wat betreft herziening van de normen noodzakelijk. Een typisch oud voorbeeld van N. vormen de algemeen toegepaste eenhedenstelsels voor maten en gewichten, enz. en voor wetenschappelijke en technische aanduidingen en hun symbolen.

Ook de Algemeene Handels Voorwaarden (A.H.V.) geldende bij de levering van voederstoffen, hulpmeststoffen en chemische hulpstoffen voor land- en tuinbouw (uniforme contracten, monsters, eischen, beslechting van geschillen, enz.) zijn een voorbeeld van N. In Ned. bestaat sinds 1916 het op initiatief van de Ned. Maatsch. voor Nijverheid en Handel en het Kon. Instituut van Ingenieurs opgerichte Centraal Normalisatie Bureau te ’s-Gravenhage. De door de Hoofdcommissie voor de Normalisatie in Ned. uitgegeven Normaalbladen en Normaalvoorschriften vermelden de aangenomen normen. Voor electriciteit worden deze vastgesteld door het Ned.

Electrotechnisch Comité. Internationaal zijn de verschillende organisaties vereenigd in de Int. Federation of the National Standardizing Assocations (jaarverg. 1939 te Helsingfors). Aanbevelingen waaromtrent internationale overeenstemming is bereikt worden vermeld in de I.S.A.Bulletins. Voor het gebied der electrotechniek treedt internationaal afzonderlijk op de Int. Ele&trotechnical Commission (I.E.C.-Publications). Een catalogus van normaalbladen en normaalvoorschriften wordt jaarlijks door de Hoofdcommissie voor de Normalisatie in Ned. uitgegeven.