Economische encyclopedie

D.C. van der Poel (1940)

Gepubliceerd op 21-01-2020

Economische oorlog

betekenis & definitie

in engere zin moet worden onderscheiden van handelsoorlog (zie: Handelspolitiek). Terwijl de laatste een zuiver economische strijd is, in de vorm van verscherpte concurrentie met uitsluitend handelspolitieke doeleinden, heeft de E. een directe politieke oorzaak en doelstelling (eventueele economische achtergronden van de politieke conflicten buiten beschouwing gelaten).

E. kan zoowel plaats vinden in het kader van een algemeene oorlog of wel als afzonderlijke dwangmaatregel, zonder dat verder een oorlogstoestand is ingetreden. Het laatste is het geval met de economische sancties in het kader van de Volkenbondspolitiek (Handvest art. 16, 17). Tot de middelen der E. in het kader van de militaire oorlog behoort naast de militaire de economische afsluiting van den vijand door blokkade, in verband waarmede een sterke uitbreiding is gegeven aan het begrip contrabande, daar men hierdoor het geheele economische leven wil treffen; daarnaast confiscatie van vijandelijke eigendom in het buitenland ; opheffing van patentrechten, verbod van uitbetaling aan vijandelijke onderdanen, enz. Daar de neutrale landen een lek in de blokkade vormen, wordt eenerzijds de contrabande-politiek ook te hunnen opzichte met alle scherpte, onder uitoefening van moreele en materiëele druk gevoerd, anderzijds getracht de afsluiting volledig te maken door het opkoopen van grondstoffen in de neutrale landen en het vernietigen van de uitvoerhandel van den vijand door onderbieden op de neutrale markten. Behalve het directe doel van economische uitputting van den tegenstander, kan E. ook vernietiging van de concurrentie van die zijde gedurende langere tijd na de oorlog beoogen.

De economische sancties: het afbreken van de economische betrekkingen wat betreft in- en uitvoer van bepaalde of alle goederen, verbod van het verstrekken van leeningen, enz. in het kader van de Volkenbond, als dwang van de oorspronkelijk niet bij het conflict betrokken landen tegen een tot aanvaller verklaarde staat, hebben tot nu toe weinig resultaat gehad. Hun voornaamste toepassing vonden zij in het conflict tusschen Italië en Abessinië. Voornaamste af weer van E. is een reeds in vredestijd zoo ver mogelijk doorgevoerde en voorbereide Autarkie Lit.: Sancties, W. P.