Binnenlandsche verbruiksbelasting, welke als regel bij de bron wordt geheven. Voorzoover met A. belaste artikelen tevens worden ingevoerd, wordt een equivalent of compenseerend invoerrecht ter hoogte van de A. toegepast.
A. hebben het nadeel van de meeste indirecte belastingen, dat hierdoor de evenredigheid met de draagkracht der belaste personen verloren gaat. Dit nadeel is sterker naarmate de A. worden geheven van gebruiksgoederen die tot dekking van de primaire behoeften dienen: zout, vleesch (geslacht), suiker en van de meest algemeene genotmiddelen: bier en tabak. Zelfs de A. op gedistilleerd wordt voor een relatief groot deel opgebracht door minder draagkrachtigen.
Daar A. als indirecte belasting niet wordt geheven van den uiteindelijken belastingbetaler, is deze a.h.w. in de prijs van de artikelen verborgen en wordt daardoor veel minder sterk als belasting gevoeld dan de directe belastingen. Wie een pond suiker koopt denkt er in de regel niet aan dat meer dan de helft van het betaalde bedrag belasting is.
Het C.B.S. berekent dat gezinnen met een inkomen van minder dan ƒ1400 per jaar ongeveer ƒ 25,85 of 2,30% van het inkomen aan A. betalen, terwijl dit bij een inkomen van meer dan ƒ 6000 ƒ 67,73 of slechts 0,82% bedraagt.
De opbrengst der A. in Ned. is voor 1938 geraamd:
zout ƒ 2 000 000 geslacht " 7 200 000 wijn " 2 200 000 gedistilleerd " 28 000 000 bier " 7 000 000 suiker " 55 000 000 tabak " 35 000 000 totaal 136 400 000 Ter vergelijking diene, dat voor het zelfde belastingjaar de rijksinkomstenbelasting werd geraamd op ƒ 75 000 000, de vermogensbelasting op ƒ 20 000 000.
Aan A. onderworpen goederen kunnen voor technisch gebruik, waarvoor geen A. is verschuldigd, worden gedenatureerd, waardoor zij voor de consumptie ongeschikt worden: brandspiritus, suiker voor bijen, enz.
Aan A. onderworpen goederen kunnen in entrepot worden opgeslagen, terwijl bij de invordering onder bepaalde voorwaarden crediet kan worden verleend (afloopend, verlengbaar en doorloopend crediet).
Bij uitvoer van eindproducten waarin aan A. onderworpen grondstoffen zijn verwerkt, kan in bepaalde gevallen restitutie worden verleend (drawback)-, in Ned. b.v. voor de suiker-A. bij uitvoer van jam, chocolade, enz.
Wet: Wetgeving op in-, uit- en doorvoer en de accijnzen in het algemeen. De afzonderlijke accijnswetten in: De Belastingwetgeving (Noorduyn) en Vakstudie (Kluwer). Lit.: Het aandeel van enkele indirecte belastingen en landbouwcrisisheffingen in de gezinsuitgaven (samengesteld C.B.S.) 1939; J. van der Poel, He plaats der invoerrechten en accijnzen in het Ned. belastingstelsel, 1928; id. Wetgeving op in-, uit- en doorvoer en de accijnzen in het algemeen (Het Ned. belastingrecht) 1928.
