van een werk of levering, volgens bestek (omschrijving van materialen en eischen) en voorwaarden, kan plaats vinden onderhands of openbaar. In beide gevallen wordt de prijsopgave op een vastgestelde datum gesloten ingeleverd.
A. heeft het voordeel van een vrije en bij openbare A. ook zoo ruim mogelijke mededinging en zoo objectief mogelijke beoordeeling. In dit verband is openbare A. voor opdrachten van Rijk, provincies en gemeenten als regel vereischt. Beperkte A. wordt o.a. toegepast waar eischen aan de uitvoering of levering worden gesteld, die slechts door bepaalde gegadigden kunnen worden vervuld. Ter voorkoming van onderverdeeling van de opdracht na toewijzing kan de A. ook in onderdeelen geschieden. Meestal wordt in de voorwaarden de vrijheid voorbehouden van toewijzing aan een ander dan den laagsten inschrijver, hetzij in verband met de gestelde eischen, hetzij in verband met de vereischte soliditeit van den aannemer, die door te stellen borgen niet geheel kan vervallen, hetzij bij twijfel aan behoorlijke berekening of vermoeden van onreëele concurrentie, waardoor voor een te lage prijs is ingeschreven. Ter voorkoming hiervan wordt soms ook op grond van de begrooting een richtprijs in bestek en voorwaarden opgenomen. Ter voorkoming van concurrentie op kosten van de werknemers worden veelal minimum arbeidsvoorwaarden gesteld, of, mede in het belang van plaatselijke inschrijvers, voldoen aan de ter plaatse geldende arbeidsvoorwaarden vereischt of in bestaande collectieve arbeidsovereenkomsten vervatte bepalingen toepasselijk verklaard.
Voor de A. der openbare lichamen gelden in Ned. als regel de Algemeene voorschriften voor uitvoering van werken onder beheer van het Dep. van Waterstaat, Handel en Nijverheid (A.V. 1901115) en de Administratieve bepalingen voor de uitvoeringen van werken (1930).
Bij de A. van bouwwerken, enz. vormen de aannemers meestal een geheim kartel („opzet”) waarbij de inschrijving van ieder met een van geval tot geval vastgesteld gelijk bedrag wordt verhoogd, dat na toewijzing onder de deelnemers wordt verdeeld. In zijn oorsprong was deze toeslag bedoeld als vergoeding voor de ten behoeve van de berekening door alle inschrijvers gedane arbeid of gemaakte kosten, later meer en meer een op zich zelf staande winst, voor sommigen zelfs uitsluitend doel van de inschrijving.
De aannemer staat, evenals bjj directe opdracht, niet tot den opdrachtgever in dienstverhouding.
Wet: B.W. art. 1640-63.
