Gepubliceerd op 12-01-2017

gegevens

betekenis & definitie

Gegevens zijn zintuiglijk waarneembare zaken die een theorie bevestigen of falsifiëren. Of de gegevens van onze waarneming zuiver en betrouwbaar zijn (zoals het positivisme meent), dan wel theorie-geladen (zoals algemeen wordt aangenomen) heeft gevolgen voor wat er als de empirische inhoud van een theorie te boek zal staan.

Daarnaast hangt de vraag welke de gegevens zijn af van het vakgebied in kwestie. Waar voor muziekwetenschappers de gegevens vaak vooral de partituren zijn, zijn het voor theaterwetenschappers vaak juist de uitvoeringen. Literatuurwetenschappers houden zich met teksten bezig, maar niet met alle, maar alleen met die die als literair te boek staan.
Omdat geen enkele wetenschap alle relevante feiten kan onderzoeken, onderscheiden we primaire van secundaire gegevens, bijvoorbeeld in de taalkunde:
1. Onze intuïtie dat 'hersentjes' ongrammaticaal is, wordt in het onderzoek naar grammaticaliteit beschouwd als een primair gegeven.
2. Sociolinguisten, communicatiekundigen, lexicografen, e.d. beschouwen taalgebruiksgevallen als primair. Ze zoeken die bij voorbeeld door met een computer in jaargangen van dagbladen te kijken.
3. Andere primaire gegevens ontlokt de taalkundige door te experimenteren, d.w.z. in laboratorium-omstandigheden proefpersonen om directe reacties te vragen op bepaalde klanken.
4. Andere soorten gegevens zijn secundair, bijvoorbeeld: gegevens uit naslagwerken, zoals woordenboeken; oordelen over de gepastheid van het taalgebruik van anderen, vaak normatief van aard.
Twee problemen maken het moeilijk om vast te stellen wat precies de gegevens zijn:
1. Bij kunstwetenschappen speelt vaak de artistieke kwaliteit van de werken een rol. (Zie canon). Zelfs als men probeert zich niet door kwaliteitsnormen te laten leiden en 'alles' bestudeerd zullen de genoemde normen bij de beantwoording van de vraag wat dat 'alles' dan zoal inhoudt, toch weer hun intrede doen.
2. Ten tweede is vaak niet duidelijk wat precies 'het kunstwerk' is. Is het een natuurwetenschappelijk te onderzoeken object, of veeleer een in een cultureel domein ingebed intentioneel object?