Dr. Chris Schriks

Uitgever-drukker, auteur, historicus

Gepubliceerd op 17-11-2016

Sint Anthony Groote Broederschap

betekenis & definitie

De Stichting Sint Anthony Groote Broederschap te Zutphen is een van de oudste charitatieve instellingen van Nederland. Zij is opgericht in 1451 en heeft als doel het verlenen van steun aan hen die hulp nodig hebben om hun levensomstandigheden te verbeteren. De Broederschap was gewijd aan Sint Antonius.

Sint Anthonius (251-356) was kluizenaar, leraar en wonderdoener. Hij werd vereerd als beschermer tegen de pest en het Anthoniusvuur, een huidziekte. Hij wordt afgebeeld met staf, bedelklokje om de hals en het varken. Zo staat in de Zutphense stadsrekening van 1439 vermeld dat 'Degelkens soon' ter bedevaart ging naar 'Senten Anthonys in Oestenrijcke' om hulp af te smeken voor de burgers van Zutphen en omgeving die erg hadden geleden onder de pest.

In 1450 verenigden zich enkele burgers in een gilde dat gericht was op het eigen zielenheil, maar dat ook de liefdadigheid zou beoefenen. Op 11 april 1451 keurde het stadsbestuur de broederschap goed en bepaalde de regels waaraan zij moest voldoen.

Zutphen viel onder het bisdom Utrecht. Dit bisdom kende zeven questen, genoemd naar heiligen. Een quest is een kerkelijke bron van inkomsten. Een bedelprediker trok van parochie naar parochie om geld bij elkaar te schrapen, maar ten aanzien van de Sint Anthoniusquest golden andere regels dan voor de overige. Het bisdom mocht zich niet bemoeien met de Anthoniusquest. De mensen gaven ruimhartig want er bestond een heilig ontzag voor een processie van de relieken van een heilige die werd aangeroepen om hulp of bescherming. Omdat de broederschap het recht om bedeltochten te houden van de bisschop had gepacht, mocht zij de inkomsten houden en kon zij zo haar bezittingen uitbreiden.

De Broederschap heeft door de eeuwen heen haar bezittingen bekwaam beheerd en bijgedragen aan de verbetering van de leefbaarheid binnen het werkgebied van de Broederschap.