Dokterswoordenboek

Jannes van Everdingen (2010)

Gepubliceerd op 23-02-2017

kunstnier

betekenis & definitie

Apparaat met slangen en pompen dat afvalproducten uit bloed haalt wanneer de nieren het niet meer goed doen.

Een kunstnier heeft slangen, pompen en veel buisjes waar het bloed doorheen stroomt. Rondom die buisjes spoelt vloeistof. De wand van de buisjes tussen het bloed en de spoelvloeistof heeft heel kleine gaatjes. De afvalstoffen uit het bloed kunnen daardoor naar de spoelvloeistof stromen. Bloedcellen en andere belangrijke stoffen blijven netjes in het bloed.

Mensen bij wie de nieren het slecht of helemaal niet doen (nierinsufficiëntie), krijgen twee tot drie keer per week hemodialyse. Daarvoor moeten ze telkens een paar uur naar het ziekenhuis. Dat is niet leuk. Soms kan het thuis en hoeven ze niet steeds naar het ziekenhuis. Elke keer moet er met een dikke naald worden geprikt om bloed naar de kunstnier te laten stromen. Veel patiënten zijn blij wanneer ze horen dat er een donornier voor een niertransplantatie is.

De kunstnier is een beetje een Nederlandse uitvinding. Voor de Tweede Wereldoorlog hadden mensen al niermachines geprobeerd te maken, maar zonder succes. De Nederlandse dokter Willem Kolff verbeterde het idee en met zijn apparaat kon vlak na de Tweede Wereldoorlog de eerste patiënt worden gedialyseerd. Hij werd wereldberoemd en stierf in 2009 op 98-jarige leeftijd in zijn woonplaats in de Verenigde Staten, waarheen hij inmiddels verhuisd was. Sommige mensen vinden dat hij wel de Nobelprijs ervoor had mogen krijgen. In het Leidse museum Boerhaave, dat helemaal over geneeskunde gaat, kun je een indrukwekkende, grote en ouderwetse kunstnier uit de beginjaren van de techniek bekijken.

Kijk ook bij hemodialyse.