Junior Dokterswoordenboek

Arnoud van den Eerenbeemt (2010)

Gepubliceerd op 23-02-2017

hygiëne

betekenis & definitie

Verzamelnaam voor alle handelingen en behandelwijzen die ervoor zorgen dat mensen (en dieren) gezond blijven door ziekteverwekkers uit de buurt te houden (uitspraak: hie-gie-JEE-nu).

Het woord ‘hygiëne’ is afkomstig van de Griekse naam ‘Hygiea’. In de Griekse mythologie heette de godin van de gezondheid en reinheid zo. Lichaamsverzorging is belangrijk. Elke dag je geslachtsorganen wassen is net zo natuurlijk als tanden poetsen. Speciale sprays en lotions kun je daarvoor beter niet gebruiken. Zeep is eigenlijk niet nodig, maar wel als je vuil op je lichaam hebt dat je er met water niet af krijgt. Ook als je bezweet bent, is het lekker om je met zeep te wassen.

Meestal wordt het woord ‘hygiëne’ gebruikt voor wat mensen doen om ziekteverwekkers (bacteriën, virussen, schimmels, parasieten) te bestrijden of zo veel mogelijk te vermijden. Het gaat dan niet alleen om het schoonhouden van de handen en lichaam door wassen, baden of douchen, maar ook om het schoon behandelen van voedsel (wassen van sla, boterham smeren met een schoon mes, bewaren van etenswaren in de koelkast). Voor dokters en verpleegkundigen geldt dat ze netjes werken met steriele handschoenen en instrumenten bij het hechten van een wond.

Verder moet je bij ‘hygiëne’ denken aan alles wat ervoor zorgt dat poep en plas van mensen niet terechtkomt in het eten van andere mensen. Bacteriën in poep kunnen je erg ziek maken. Vandaar dat de riolering van een stad niet direct uitkomt in plassen en rivieren waarin mensen zwemmen. Rioolwater wordt in Nederland en België eerst gezuiverd.

‘Hygiëne’ wordt soms uitgesproken als ‘hie-ZJÈN’, maar dat is de uitspraak van het Franse woord ‘(la) hygiene’, zonder puntjes op de e. De uitspraak hie-gie-JÈ-nu klopt ook niet. Als je in Griekenland op vakantie bent geweest, heb je daar vast wel gehoord hoe de mensen er elkaar ‘proost!’ of ‘gezondheid!’ toeroepen: ‘JAA-soe!’ Dat is hoe het Griekse ‘sto hygieia sou’, ‘op jouw gezondheid’, klinkt.

Ook gezondheidsleer. Kijk ook bij sanitatie.