Het uitspugen van gestold bloed uit de maag of uit de slokdarm.
Als iemand bloedstolsels braakt, komt dat meestal door een bloeding waarbij een bloedvat is kapotgegaan in een zweer in de wand van het spijsverteringskanaal: in de slokdarm, de maag of de twaalfvingerige darm. Zo’n zweer is een hardnekkige wond. Een maagzweer ontstaat doordat ergens een stukje van het beschermende slijmvlies op de maagwand is kapotgegaan. Op die plaats is dus geen slijmvlies meer dat de maagwand eronder tegen bijtend maagzuur beschermt. De maagwand, normaal goed beschermd door dit slijmvlies, kan daar tot bloedens toe worden geprikkeld door aspirineachtige pijnstillers of ontstoken raken door een infectie met de bacterie Helicobacter pylori. Als bloed een tijdje in de maag heeft gezeten, raakt het bruinzwart gekleurd (zoals koffiedrab) door het maagzuur. Bloed in braaksel kan ook komen door scheurtjes in de slokdarm. Die scheurtjes ontstaan als iemand veel moet braken of door een kapotte spatader in de slokdarm (bij patiënten met levercirrose).
Ook maagkanker kan bloedingen geven, maar dat komt niet vaak voor. Toch denkt een dokter bij een maagbloeding altijd aan het slechtste, namelijk maagkanker, totdat maagonderzoek die ziekte heeft uitgesloten. Je spreekt het moeilijke synoniem uit als ‘hee-maa-TEE-mee-zis’.
In de achttiende eeuw at een rijke man in ons land zich eens letterlijk te barsten. De baron van Wassenaer had de gewoonte meer te eten dan goed voor hem was. Na het eten had hij steevast last van zijn maag, maar dan dronk hij distelthee, waardoor je meteen gaat braken. Maag leeg, pijn weg, probleem dus opgelost, zo dacht hij. Op een dag had hij een voor hem ‘lichte’ middagmaaltijd achter de kiezen en weer hij kreeg maagpijn. Die enkele maaltijd, alleen voor hem, had bestaan uit gekruide bouillon, witte kool met lamsvlees, spinazie, gebakken zwezerik, geroosterde eend, twee gebraden spreeuwen met appelmoes, brood, een peer en druiven. Die hoeveelheid kreeg zelfs zijn vieze distelthee niet meer naar buiten. Hij verging van de pijn. Tegen middernacht scheurde zijn slokdarm vanbinnen kapot... Dokter Herman Boerhaave kwam, kon niets meer doen en de baron stierf jammerlijk. De dokter deed de sectie nog dezelfde nacht in het huis van de baron. Bij een sectie oftewel obductie snijdt een dokter een lijk open om te kijken waaraan de persoon precies is doodgegaan. Deze dokter zaagde de borst open en de geur van gekauwd eendenvlees kwam hem al uit het lijk tegemoet. De borstholte, dus niet de maag, was gevuld met meer dan drie liter vocht, vooral bier. Welk spreekwoord is hier nu van toepassing, vind je: ‘zijn ogen waren groter dan zijn maag’ of ‘overdaad schaadt’?
Ook haematemesis. Kijk ook bij bloedspugen, anorexia.
