Junior Dokterswoordenboek

Arnoud van den Eerenbeemt (2010)

Gepubliceerd op 23-02-2017

bewusteloos

betekenis & definitie

Zonder bewustzijn, waarbij je dus niet reageert op prikkels van buitenaf.

Je kunt bewusteloos (‘buiten kennis’) raken door een ongeluk met een ernstige verwonding aan of in je hoofd (hoofdletsel, hersenletsel), door een hersenaandoening (beroerte, hersenvliesontsteking, epilepsie enz.), een ernstige lever- of nieraandoening of een vergiftiging (te veel alcohol, morfine, slaapmiddelen, koolmonoxide uit een kapotte kachel of geiser enz.).

Als iemand op de grond ligt en nergens op reageert, knijp je bij die persoon stevig in de spier tussen de schouder en de nek (de monnikskapspier). Als die persoon daardoor niet wakker wordt, weet je dat hij of zij buiten bewustzijn is. Door de val op het hoofd kunnen de hersenen gekneusd zijn en dan werken ze niet meer goed meer. De enige hulp die je iemand op zo’n moment kunt geven, is de persoon in de stabiele zijligging leggen. Als iemand bewusteloos is, zijn veel spieren ontspannen. Daardoor kan de tong in de keel zakken en de luchtpijp blokkeren. Daardoor kan iemand stikken. Deze reddingshouding zorgt dat dit elk geval niet kan gebeuren.

Een dokter kan met narcose iemand expres een poos bewusteloos maken, zodat die tijdens een operatie niets voelt van het snijden in het lichaam. Bewusteloosheid kan kort, maar ook weken-, maanden- of jarenlang duren. Dat noem je een ‘coma’.

Ook buiten kennis. Kijk ook bij flauwvallen, coma, hersenschudding.