Vata is beweging. Als een van de tridosha's wordt vata beschouwd als een combinatie van lucht en ether. Vata is de energie die verantwoordelijk is voor alle processen van beweging. In het fysieke lichaam is vata de energie die de bloedsomloop, ademhaling, zenuwstelsel, gedachten en de motoriek aanstuurt.
De betekenis van het Sankriet woord vata is wind. Eigenschappen van vata zijn : koud, licht, droog, onregelmatige, ruw, snel en veranderlijk. Vata is verantwoordelijk voor een groot aantal basisfuncties van het lichaam zoals de ademhaling, het kloppen van ons hart, doorbloeding, alle contracties in de spieren en weefsels, de stroming van cytoplasma en de doorstroming in celmembranen, de beweging van de energieoverdracht in de zenuwcellen, het knipperen van de oogleden, de verwijdering van afvalstoffen en de manier waarop onze gedachten stromen in onze geest.
Vata beheerst ook gevoelens en emoties zoals, pijn, angst, nervositeit, verwondering, blijdschap en geluk. De primaire zetel in ons lichaam waar vata heerst is onze dikke darm en secundair de heupen, dijen, oren, botten, bekken en de huid. Als het lichaam te veel vata ontwikkeld zal het problemen gaan veroorzaken in deze gebieden.
Vata heeft een enorme invloed op de andere dosha's en kan deze ook makkelijk uit balans brengen. Omdat vata zo belangrijk is wordt aangenomen dat de oorspronkelijke oorzaak van ziekten in het lichaam en de geest een disbalans is van de vata-dosha. Een kleine verstoring van de vata-energie kan leiden tot aandoeningen zoals mentale problemen, hoge bloeddruk, constipatie, droge huid, slapeloosheid en krampen.
