De economische cyclus, oftewel conjunctuur, is de op - en neergaande beweging in de economie. Periodes van hoogconjunctuur worden afgewisseld met recessies. Er zijn verschillende cycli; Kitchin, Juglar en Kondratieff met alle drie een eigen belangrijke stimulerende kracht en lengte.
De economische cyclus is een golfbeweging, net zoals bijvoorbeeld bij eb en vloed is terug zien. De oorzaken zijn divers, meestal een combinatie van psychologie bij consumenten en bedrijven, rente, inflatie, voorraadvorming en politiek.
De overheid probeert de economie in een recessieperiode vaak met fiscale maatregelen te stimuleren. Dat is volgens de econoom Keynes erg verstandig. Alleen betekent dat ook dat economische politiek in een hoogconjunctuur de groei moet afremmen. Dat is naar kiezers toe moeilijk te verkopen en wordt meestal achterwege gelaten. Ook kunnen monetaire instrumenten worden gebruikt. De centrale bank kan in een laagconjunctuur de rente verlagen, zodat investeren aantrekkelijker wordt.
Er zijn verschillende cycli. De korte cyclus is die door overmatige voorraadopbouw wordt veroorzaakt, ook wel de Kitchin cyclus genoemd. Bedrijven produceren in hoogconjunctuur veel om aan de grote vraag te voldoen. Als dan de vraag iets terug loopt, liggen de magazijnen te vol en moet de productiecapaciteit worden teruggeschroefd en zo golft dat door de hele economie heen.
De wat langere golf is de Juglar cyclus, dit is de investeringscyclus. Deze duurt gemiddeld 9 à 10 jaar.
De langste cyclus is genoemd naar de Russische econoom Nikolai Dimitriyevitch Kontratyev (Kondratieff). Kondratieff zag een lange golf die vijftig tot zestig jaar duurde, met name veroorzaakt door technologische ontwikkelingen en investeringen in de infrastructuur:
- De eerste golf: industriële revolutie;
- De tweede golf: spoorweg revolutie;
- De derde golf: elektriciteit, radio, auto;
- De vierde golf: ontwikkeling petrochemie;
- De vijfde golf: ontwikkeling personal computer, internet.
