Theorie binnen de testleer waarbij de kans dat een kandidaat met een bepaalde vaardigheid een bepaald item juist zal beantwoorden door een mathematisch model beschreven is, het latente-trekmodel.
In tegenstelling tot het klassieke testmodel levert de itemresponstheorie toetsonafhankelijke persoonsparameters en steekproefonafhankelijke itemparameters. De persoons- en itemparameters bij het latente-trekmodel zijn vergelijkbaar met toetsscores en p-waarden bij het klassieke testmodel, maar deze waarden zijn in het klassieke testmodel niet onafhankelijk van de desbetreffende toets en toetspopulatie.
Het latente-trekmodel is - in tegenstelling tot het klassieke trekmodel - een model dat relatief veel assumpties bevat en restricties oplegt aan de toetsscores. Bij het latente-trekmodel wordt uitgegaan van een niet observeerbare trek (of vermogen) die het observeerbare gedrag (vaardigheid) bepaalt. Het verband tussen de latente trek en de toets wordt gelegd door voor ieder item een zogenaamde itemrespons-functie te bepalen.
Men zou kunnen stellen dat de theoretische eenheid bij de latente- trekmodellen het item is, terwijl de theoretische eenheid in de klassieke testtheorie de toets is.
Afhankelijk van het aantal itemparameters worden wel de volgende drie modellen onderscheiden:
- het een-parameter model (Rasch-model) met de b-parameter,
- het twee-parameter model (Birnbaum-model) met de b-parameter en de a-parameter,
- het drie-parameter-model met de b-parameter, a-parameter en c-parameter.
