I. Onder statuten (afgeleid van het latijnsche werkwoord „statuere” = vaststellen, regelen) verstaat men de reglementaire bepalingen, waarin het doel, de grondslagen, den werkkring eener vereeniging zijn omschreven.
Uit de statuten blijkt het karakter der vereeniging naar buiten.Daarnaast staat in den regel hei huishoudelijk reglement, dat de inwendige organisatie en interne aangelegenheden der vereeniging nader regelt.
Vereenigingen, die als rechtspersoon aan het rechtsverkeer willen deelnemen, moeten goedkeuring der statuten aanvragen. Worden zij opgericht voor minder dan dertig jaren, dan geschiedt deze bij Koninklijk Besluit. Bij oprichting voor onbepaalden tijd of voor langer dan dertig jaren is vereischt een goedkeuring door een wet.
Voor later aangebrachte wijzigingen in de statuten moet eveneens goedkeuring worden aangevraagd. Een en ander is geregeld bij de wet van 22 April 1855 betreffende het recht van vereeniging en vergadering.
II. In de middeleeuwen, toen bijna iedere stad hare eigen rechtsordeningen (statuta) had, rees voortdurend de vraag, welk recht moest worden toegepast, wanneer personen, tot verschillende rechtsgemeenschappen behoorende, aan eenige rechtshandeling deelnamen. Met deze rechtsvraag hield de zgn.statutenleerzichbezig. De toepassing der uiteenloopende rechtsbepalingen verschilde dan naar gelang men te doen had met persoonlijke statuten (betreffende de persoon van de deelnemers), met zakelijke statuten (betreffende onroerend goed), of met gemengde statuten (betreffende den vereischten vorm der rechtshandelingen).
Thans behoort dit vraagstuk tot het terrein van het internationaal privaatrecht.
