Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Geschiedenis

betekenis & definitie

is een woord, dat gebruikt wordt in meer dan één zin. Men kan er onder verstaan de elkander opvolgende gebeurtenissen zelf (de geschiedenis van een staat enz.) of het verhaal, de beschrijving dier gebeurtenissen, bepaald ook de wetenschap, die zich met de beschrijving der gebeurtenissen bezig houdt.

Van geschiedenis als wetenschap kan echter pas worden gesproken, als aan twee voorwaarden wordt voldaan: n.l. als de bronnen zelf zijn geraadpleegd en als de gebeurtenissen niet maar worden opgesomd, doch op samenhang, plan, doel wordt gelet. Zelfs zou de beoordeeling, de waardeering althans van hetgeen geschied is, tot de geschiedenis kunnen worden gerekend.

Het spreekt van zelf, dat voor de wetenschap der geschiedenis het Christelijk uitgangspunt van zeer groote beteekenis is. Moet er beoordeeld worden, dan zal de Christen dit doen naar de wet Gods.

Maar ook als het op plan, samenhang en doel aankomt, heeft de Christen een eigen beschouwing, want hij rekent met de Voorzienigheid Gods, die alle dingen regeert. Nu is het niet mogelijk of zelfs noodzakelijk bij alle gebeurtenissen, die men beschrijft, bepaald aan te geven, wat God er mee beoogde.

Wel zal bij grootere perioden het bestel Gods zich duidelijk afteekenen. Begin en einde der geschiedenis worden ons in de Heilige Schrift geopenbaard en het werk van Christus staat in het middelpunt.

De Christen, die de ontwikkeling der dingen beschrijft, kan dat niet uit het oog verliezen. Hij zal alles zien opkomen uit de schepping, hij ziet de verduistering door de zonde, het herstel in Christus en — zonder zich in ijdele speculaties te begeven — het naderen van het voorspelde einde.

Omdat de Christen zijn normen vindt in de Schrift, kan de geschiedenis, hoezeer hij haar ook waardeert en hoeveel ze hem ook leert, nooit normatief zijn in dien zin, dat ze hem voorschrijft, hoe hij heeft te handelen.De geschiedenis kan op verschillende wijzen worden beoefend. Vroeger was ze vrijwel uitsluitend politieke geschiedenis, in de laatste tijden traden m. n. de sociale en de cultuurgeschiedenis naar voren. Men kan voorts onderscheiden vaderlandsche en algemeene geschiedenis. Ook kan de geschiedenis van bepaalde verschijnselen worden beschreven. We denken hier m. n. aan de kerkgeschiedenis.