Champagne compleet

Gert Crum (2008)

Gepubliceerd op 07-06-2017

Louis Roederer

betekenis & definitie

Eind 19e eeuw neemt Champagne Louis Roederer meer dan 10 procent van de totale champagneverkopen voor zijn rekening. De Russische tsaren, eerst Nicolas I en vervolgens zijn opvolger, zoon Alexander II, zijn grote liefhebbers van de zeer zoete champagnes van Roederer. Alexander II wenst zijn champagne bovendien op een onderscheidende, unieke fles.

In 1876 - precies 100 jaar na de stichting van het huis - komt Roederer daarom met een speciale fles voor de tsaar, de inmiddels beroemde Cristal. Eigenlijk is het idee niet origineel: Eugène Mercier heeft eerder een fles met neutrale kleur voor Napoleon III geproduceerd. De Roedererversie is echter van kristal - een glassoort die zo sterk is dat de fles geen ziel behoeft. Het succes is overweldigend. De hele Russische aristocratie wil niet anders, hetgeen achteraf geen onverdeeld genoegen blijkt. Roederer raakt door de Revolutie van 1917 in een klap 80 procent van de omzet kwijt.

Louis Roederer heeft daarna veel tijd nodig om van de schrik te bekomen. De Cristal, en daarmee in feite de allereerste cuvée de prestige in de geschiedenis van de champagne, verdwijnt van de markt. Pas helemaal achter in de jaren twintig van die eeuw durft Roederer het opnieuw aan om met een Cristal te komen. Niet meer op een echte kristallen fles en niet meer zoet. Maar nu op een gewone, transparante fles zonder ziel en als brut. Maar wel nog steeds geassembleerd uit de allerbeste crus.

De vrouw die Roederer er weer definitief bovenop helpt, is Camille Olry-Roederer, een van de grote champagneweduwen van de 20e eeuw. Zij is de vrouw van de achterneef van oprichter Louis Roederer en zij leidt het bedrijf gedurende 42 jaar, van 1933 tot 1975. Een van haar verstandigste daden is het opbouwen van een eigen wijngaardbezit. Kwantiteit en kwaliteit van druivenleveranties is daarom vandaag de dag geen groot probleem voor Roederer. Het huis bezit 213 hectaren in de mooiste wijngaarden van de streek. Ongeveer gelijkelijk verdeeld over de Montagne de Reims, de Vallée de la Marne en de Côte des Blancs. De gemiddelde waardering van dit bezit is 98 procent op de échelle des crus. De akkers voorzien Roederer voor 70 procent van het benodigde fruit, want er worden jaarlijks meer dan 3 miljoen flessen geproduceerd en verkocht. Verder werkt men met circa 40 livreurs au kilo. De hoge graad van zelfvoorziening is een van de factoren waardoor Roederer een kerngezond bedrijf is en ook nog altijd onafhankelijk. Overigens heeft het grootste deel van de wijngaardaankopen plaatsgevonden in een tijd dat veel andere champagnehuizen hun wijngaardbezit afstootten - slim van Roederer en stom van die anderen -, maar dat is achteraf- gepraat.

Onder de kleinzoon van madame Camille Olry-Roederer, Jean-Claude Rouzaud, die het bedrijf bijna 40 jaar heeft geleid, is het met Roederer crescendo gegaan. Niet alleen heeft men geweldig geïnvesteerd in de kwaliteit van het eigen bedrijf, maar ook nam men in 1993 een meerderheidsbelang in Champagne Deutz, is men eigenaar van Delas in de Rhône, Domaines Ott in de Provence, heeft men met Roederer Estate een grote en sterke onderneming opgezet voor de productie van sparklings in Californië, is men eigenaar van Ramos Pinto in het portgebied en bezit men vier chateaux in Bordeaux, waaronder drie in de Médoc. De laatste aankoop betreft niet de minste: chateau Pichon-Longueville Comtesse de Lalande, deuxième grand cru classé in de AC Pauillac. Per 2006 heeft een zoon van Jean-Claude Rouzaud, Frédéric, de directie overgenomen.

Roederers trots is de reusachtige voorraad vins de réserve, opgeslagen in grote eikenhouten vaten in de Caves de vins de réserve. Geen wonder dat de goede Brut Premier, de basischampagne zonder oogstjaar, grote complexiteit bezit. Hij is elegant, fruitig en vineus met aroma's van kruiden, vanille en honing. Er zit zo'n 30 procent vins de réserve in van wel zes verschillende jaren, maar niet alles van de eikenhouten foudres - een deel komt van roestvrijstaal anders wordt de champagne te veel getypeerd door deze foudres. in de assemblage zit ongeveer een derde chardonnay en, afhankelijk van de cuvée, 15 tot 30 procent goed rijpe pinot meunier. De dosage is 10 a 11 gram per liter, hetgeen misschien aan de hoge kant lijkt, maar het is voor de balans nodig, gezien het feit dat de wijnen in goede jaren geen malolacitsche vergisting hebben ondergaan - in koudere jaren streeft men voor een deel van de wijnen wel een malo na. De Brut Premier doet denken aan een mooie millésimé. De Brut Premier neemt 70 procent van Roederers verkopen voor zijn rekening. Zoals alle champagnes van Roederer is het een wijn met substantie en inhoud voor aan tafel. Alleen deze Brut Premier is voor circa 50 procent van gekocht fruit. Alle andere champagnes van Roederer zijn van druiven uit de eigen wijngaarden. Het assortiment van Louis Roederer telt, na de Brut Premier, een Brut Millésimé, een Blanc de Blancs Millésimé en een Brut Rosé Millésimé, alle drie van prachtige kwaliteit. De Blanc de Blancs is zelfs excellent met een neus van groen fruit en grapefruit en een zacht, uitgebalanceerd mondgevoel. De druiven voor deze Blanc de Blancs komen slechts van twee percelen, in Avize en Le Mesnil-sur-Oger. Hij heeft slechts vier atmosfeer, waardoor hij zachter overkomt. De dosage bedraagt 9 gram per liter. Van de wijnen is 20 procent op eikenhout vergist, waardoor de champagne aan complexiteit wint. Jammer dat Roederer slechts circa 13.000 flessen Blanc de Blancs in goede jaren produceert. Dat houden ze zo, want, zo zegt men, 'wij zijn pinot-noiraficionados'. Pinot noir is een grotere uitdaging en geeft meer voldoening, zegt Jean-Baptiste Lecaillon, de uitermate deskundige chef de cave. De Brut Millésimé, in dit geval de 2000, blijkt een champagne voor de gastronomie: rijk, krachtig, nootachtig en met grote lengte. Het is een schitterende wijn op basis van pinot noir uit Verzenay. De Brut Rosé Millésimé is, evenals de Cristal Rosé, een rosé de saignée.

Er wordt vervolgens nog 30 procent chardonnay aan de rosé gekleurde wijn toegevoegd. De tweede gisting op fles 'eet' vervolgens wat van de kleur met als resultaat dat hij, eenmaal op de markt, prachtig bleekroze is. De jaargang 2002 van deze Brut Rosé Millésimé is een superieure rosé, die kracht en finesse combineert. Hij is super zacht en heerlijk delicaat met een droge finale vol klein rood fruit. Het koolzuur is schitterend geïntegreerd. De Cristal Rosé heeft - heel bewust - een geheel andere stijl, is veel intenser, strenger en complexer.

De Roederer Cristals zijn superbe. Ze behoren tot de grootste cuvées de prestige die er zijn. In de jaren zeventig kende de fameuze wijn een wat zwakkere periode, maar vervolgens was het herstel overtuigend. Nu is Cristal vanuit de optiek van de investeerder het leidende merk, hoewel Krug en Dom Pérignon op korte afstand volgen. Naast de 'gewone' Cristal is er dus een zeer zeldzame Cristal Rosé. Beide zijn millésimés en beide kunnen lang mee. De 'gewone' Cristal is een compositie van 55 procent pinot noir uit vooral Verzenay en Verzy en 45 procent chardonnay uit Avize, Cramant, Oger en Le Mesnil, en dan van oude stokken. De oogstopbrengsten worden voor Cristal altijd aanzienlijk beperkt. Van de wijnen heeft 20 procent op eikenhout gegist, is strakdroog, verfijnd, elegant met een grote intensiteit en een schitterende balans.

De Cristal Rosé verbaast door zijn verrukkelijk subtiele, frisse kleinroodfruitaroma's en opmerkelijke viefheid. Zoals hierboven gemeld, krijgt de Cristal Rosé, evenals de Brut Rosé, zijn kleur door een inweking van 24 tot 48 uur van de totale druivenmassa van de pinot noir bij het begin van de eerste gisting. De Cristal Rosé is gecomponeerd uit 60 tot 70 procent pinot noir en 30 tot 40 procent chardonnay van verschillende grands crus. Het succes van de Cristal is, gezien de kwaliteit, volstrekt begrijpelijk, maar gezien de prijs niettemin verbluffend: 16 tot 18 procent van de verkoop bestaat uit Cristal. Vooral de Amerikaanse markt is sterk. In zeer goede en excellente jaren wordt er tamelijk veel Brut Cristal geproduceerd en iets minder overtuigende jaren aanzienlijk minder. Per saldo worden er per jaar ongeveer 400.000 flessen Brut Cristal verkocht. De vraag is aanzienlijk groter, maar vooralsnog is dit het maximum dat kan worden aangeboden.

De huisstijl van Roederer wordt door een aantal zaken bepaald. In de eerste plaats door de dominantie (behalve natuurlijk in de Blanc de Blancs) van pinots (noir en meunier), in de tweede plaats door de hoge kwaliteit van het fruit, in de derde plaats door het bijna altijd achterwege laten van een malolactische vergisting in de basiswijnen, in de vierde plaats door het kunnen gebruiken van een geweldige voorraad vins de réserve en ten slotte in de vijfde plaats door een kwalitatief zeer goede dosage. De champagnes van Louis Roederer kunnen daarom worden getypeerd als fris, elegant en verfijnd met tegelijk rijpheid, vinositeit en rondeur.

Bij Roederer is men, zoals bij alle ambitieuze producenten, nooit klaar. Permanent streeft men naar verbetering, naar verdieping van de kwaliteit. Men gebruikt al meer dan 15 jaar geen kunstmest meer in de wijngaarden. En sinds een paar jaar experimenteert men met 3 hectaren in de Côte des Blancs en met 2 hectaren pinot noir in Aÿ met biodynamie.

In de cuverie heeft men tamelijk onlangs 24 grote eikenhouten gistingskuipen geïnstalleerd. Zoals in de Bourgogne. Met temperatuurcontrole. Na tien jaar experimenteren heeft men nu bepaald dat 80 procent van de wijnen op roestvrijstaal wordt gevinifieerd en 20 procent op hout. Bij die opvoeding wordt het bezinksel tot januari één keer per week heel kort opgeroerd, opdat de wijnen aan aroma's winnen. Men hoopt dat dit element straks wordt gerekend tot de signature de la maison, zoals dat reeds lang geldt voor het bewaren van de vele vins de réserve op grote eiken foudres.