De Griekse mythologie omvat een immens systeem van verhalen over goden en helden. Deze verhalen beogen oorzaken van fenomenen en gebeurtenissen te verklaren. Mythen werden vaak oraal overgeleverd, waardoor veel verschillende lokale versies ontstonden. De uniformiteit die tegenwoordig vaak wordt verondersteld stamt uit de tijd van Ovidius’ Metamorphosen (1 n.Chr.).
Ondanks de grote lokale verscheidenheid in mythen, bezitten ze ook overeenkomsten. De meeste mythen zijn namelijk verklarend van aard. Op basis daarvan kunnen de Griekse mythen worden onderverdeeld in een aantal categorieën.
De eerste belangrijke categorie is die van de Kosmogonie en de Theogonie. Deze mythen beschrijven respectievelijk het ontstaan van het heelal en van de goden. Het meest voor de hand liggende voorbeeld is Hesiodus’ Theogonie, waarin hij beschreef hoe de aarde en Tartaros uit de chaos ontstonden. Bekende Olympische goden als Zeus, Athena en Hera, werden pas drie generaties later geboren.
Een tweede categorie binnen de mythologie wordt gevormd door de etiologische en etymologische mythen. Deze verklaren bepaalde fenomenen en namen. Een bekend voorbeeld hiervan is de ontvoering van de godin Persephone door Hades, waarbij het verdriet van haar moeder Demeter het ontstaan van de vier seizoenen verklaart. Ook stichtingsmythen vallen binnen deze categorie. Deze werden vaak gebruikt om afstamming van een god of held te bewijzen.
De laatste grote categorie zijn de goden- en heldenmythen. Hierin worden daden van Griekse helden en (half-)goden uiteengezet. Denk bijvoorbeeld aan de Ilias en de Odyssee van Homerus, waarin de meest fantastische daden verricht worden.
M.b.v. mythologie deelden de Grieken hun geschiedenis in in drie perioden. Een periode waarin de goden op aarde leefden, een periode waarin mensen en goden gezamenlijk op aarde leefden en een periode van helden, waarin goden alleen nog maar adviseerden. Hierin vormt de Trojaanse oorlog de breuk tussen ‘mythisch verleden’ en 'historisch verleden'.
