epifyse, erwtgroot orgaantje midden in de hersenen, wordt vaak gerekend tot endocriene stelsel, maar de endocriene functie is nooit met zekerheid bewezen. Wel is een hormoon ontdekt. Bij veel vissen, amfibieën en reptielen het ,,derde oog”, midden in voorste schedeldeel.
Opgenomen lichtindrukken regelen via hormonen stofwisseling, lichaamsactiviteit en ➝ kleur. Ook van belang als deel van ,,inwendige klok”. Bij vogels en zoogdieren een regulatiecentrum (beïnvloeding van geslachtsklieren).
