Biologische encyclopedie

G. Th. van Kempen (1974)

Gepubliceerd op 03-04-2020

kwik

betekenis & definitie

Nederlandse naam voor chemisch element hydrargyrum, symbool Hg. Enige metaal dat bij kamertemperatuur vloeibaar is.

Tegenwoordig bekend als „milieugif” (zeedieren). Uit proeven met ratten blijkt, dat vooral zenuwcellen worden beschadigd, speciaal in ruggemerg en kleine hersenen. De celstofwisseling wordt geblokkeerd. De cellen sterven af en bepaalde gewaarwordingen verminderen (bv. in armen en benen).De wereldproduktie van kwik is thans 10.000 ton per jaar; het komt vooral uit Spanje; verder uit Italië, Rusland, China, Mexico en Ver. Staten. In de landbouw gebruikt men HgCl2 o.a. voor desinfectie van zaden, knollen en bollen (inclusief aardappelen) en organische verbindingen van kwik ter voorkoming van zwamziekten in zaden en in groeiende planten, vruchten en groenten; kortom als fungicide en pesticide. In de chemische industrie gebruikt men veelvuldig kwiknitraat. Al eeuwenlang kent men kwikverbindingen als medicament en als tandvulling, in kleurstoffen en verven, en ook in boenwas en beitsmiddelen. Het meeste gevaar leveren de alkylverbindingen op, speciaal kwikmethyl. Wieren (geslacht Chlamydomonas) ontwikkelen zich goed in water met een gehalte van 0,2 mg/l, maar groeien minder snel dan in zuiver water.

Het kwikgehalte was in acht dagen 40% minder geworden. Waarschijnlijk zetten de wieren het kwik om in een vluchtige verbinding. Misschien bruikbaar voor waterzuivering. Ook mossels en kreeften kunnen zware metalen met het ademhalingswater opnemen en in hun lichaam verzamelen.