Bijbelse eponiemen

Dr. Apeldoorn en Dr. Beijer (1997)

Gepubliceerd op 26-08-2020

Amazone

betekenis & definitie

Kloeke, vooral strijdbare vrouw.

Wie in het woordenboek zoekt, vindt daar tevens ‘paardrijdster’ en ‘damesrijkkeed’ vermeld. Het woord komt ook in samenstellingen voor: zo is er de ‘amazonezit' = de zit op het paard met beide benen aan een kant, links ten opzichte van de rijrichting, niet schrijlings. dat hoort niet voor een vrouw. (Naar links heeft men beter zicht op tegemoetkomend verkeer.) Waarom de amazone hier ten tonele gevoerd wordt? De Amazonen waren in de Griekse mythologie een volk van krijgshaftige vrouwen, geleid door een koningin. Ze worden gesitueerd in de Kaukasus aan de zuidoostkust van de Zwarte Zee. Deze vrouwenmaatschappij bleef in stand doordat er eenmaal per jaar contact was met mannen van buurvolken. Van de kinderen die daarvan het gevolg waren, werden de jongetjes gedood, verminkt of blind gemaakt: die konden nog wel als slaaf dienen. De meisjes kwamen de gelederen versterken. Bij het begin van de puberteit werd de zich ontwikkelende rechterborst weggeschroeid. De bedoeling daarvan was dat de volwassen vrouw dan gemakkelijk pijl en boog hanteren kon. Aan dit gebruik ontlenen de Amazonen hun naam: Grieks ma(d)zos = vrouwenborst; het voorvoegsel adrukt ontkenning uit (asociaal = onsociaal) en zo is ama(d)zone een 'borstloze’, een vrouw zonder (die ene) borst.

In de strijd verplaatsten de Amazonen zich te paard, vandaar de huidige betekenis van ‘amazone’. De Amazonen hebben zich o.a. gemengd in de strijd om Troje: ze kwamen de Trojanen te hulp.

Nu zult u zich wellicht afvragen, of de naam van ‘s werelds langste rivier, de Amazone, iets met deze vechtlustige dames te maken heeft. Ja, zeker. Zuid-Amerika werd in de eerste helft van de 16de eeuw zo’n beetje verkend en zo kwam men, de Amazone stroomop bevarend, steeds dieper liet land in. Bij terugkeer wisten de ontdekkers fantastische verhalen te vertellen over stammen van krijgshaftige vrouwen, want des te meer indruk maakte je behouden terugkeer dan. En zo noemde men die rivier de Amazonerivier, kortweg de Amazone.