Bijbels Lexicon

Karina van Dalen-Oskam & Marijke Mooijaart (2017)

Gepubliceerd op 11-05-2017

Spreekwoord

betekenis & definitie

Spreekwoord, algemene levenswijsheid, spreuk, gezegde.

Dit woord is zijn carrière in het Nederlands begonnen in bijbelvertalingen die zich hebben laten inspireren door de Duitse Lutherbijbel; het is dus een leenvertaling uit Duits Sprichwort. Het woord is voor het eerst aangetroffen in twee Nederlandse vertalingen uit 1524, in 2 Petrus 2:22 -- dit was twee jaar na het verschijnen van dit deel van de Duitse Luthervertaling. In de Liesveldtbijbel van 1526 komt het woord niet voor in 2 Petrus 2:22, maar wel in 1 Samuël 24:14 (zie hieronder), in de NBV; ‘Zoals het oude spreekwoord luidt: Slechte mensen, slechte daden’

Bijbelcitaat: Liesveldtbijbel (1526), 1 Samuël 24:14. Somen seit na dat oude spreecwoort, Van ongodliken comt onduecht.

Gebruiksvoorbeeld: Hoewel het spreekwoord zegt dat bij Carnaval alles mag, is er dit jaar een duidelijk taboe in het Zuiden. En dat is de watersnood. (Journaal, feb. 1994)

Gebruiksvoorbeeld: Hij zal een lezing verzorgen met dia’s onder de titel ‘Levende spreekwoorden’. Hierbij worden aan de hand van oude gebruiksvoorwerpen diverse spreekwoorden verklaard. (Meppeler Courant, feb. 1993)