Onan, zoon van Juda (Juda was een van de Oudtestamentische stamvaders van het volk Israël).
Onanie, zelfbevrediging.
Onaneren, masturberen.
Onan was een zoon van Juda, die volgens de joodse wet na het overlijden van zijn broer moest trouwen met diens weduwe. Juda gaf zijn zoon Onan de opdracht om voor zijn overleden broer kinderen te verwekken bij haar, maar dat vond Onan weinig eervol voor zichzelf; ‘omdat Onan wist dat zo’n kind niet als zijn nageslacht zou gelden, liet hij telkens als hij met de vrouw van zijn broer gemeenschap had zijn zaad op de grond terechtkomen, zodat hij geen nakomelingen voor zijn broer zou verwekken’ (Genesis 38:9, NBV). Onanie betekent in het hedendaagse Nederlands ‘zelfbevrediging, masturbatie’. Maar in de bijbelpassage is duidelijk sprake van geslachtsgemeenschap, en wel van een coïtus interruptus. Onanie, ‘zelfbevrediging’, en onaneren, ‘masturberen’ heeft deze betekenisverandering mogelijk ondergaan omdat vroegere taalgebruikers dezelfde kern in beide, sterk veroordeelde, handelingen zagen: het zaad van de man kan geen bevruchting van de vrouw veroorzaken.
Bijbelcitaat: Liesveldtbijbel (1526), Genesis 38:9. Mer als Onan wiste dat dat saet zyn eygen niet en soude zijn, als hi bi zijns broeders wijf lach, lyet hijt op die aerde vallen, ende verdorft, op dat hy sinen broeder geen saet geuen en soude.
Gebruiksvoorbeeld: De fantasie of verbeelding van hoe heerlijk het zou zijn van de trapleuning te roetsen is volgens Freud de symbolische weergave van onanie. (NRC, sept. 1994)
Gebruiksvoorbeeld: Het woord tering werd door tuberculose vervangen toen de oorzaak van de ziekte in de tuberkelbacterie werd gevonden. De associatie van tering met zonde (vooral onanie) verdween daarmee ook geleidelijk. (Onze Taal, 1995, nr. 10)
Gebruiksvoorbeeld: 15 [%] van de Nederlandse mannen doet alsof het in orde is en geeft zijn pogingen op, 20 gaat na een afwijzing van zijn partner over tot onaneren, 29 van hen gaat slapen en 28 probeert achter de ware reden te komen (hoofdpijn?) door er met zijn partner over te praten. (Playboy, 1995, nr. 3)
Gebruiksvoorbeeld: [Een van de voorschriften op een jeugdkamp:] Onaneren mochten we niet. (F. de Jonge, De Grens I, VPRO-televisie, 1-1-1999)
