Gideonsbende, kleine groep strijdbare en actieve personen die als voorhoede van een grotere groep optreedt.
Het verhaal van de richter Gideon die de strijd wil aanbinden met de Midianieten staat te lezen in Rechters 7. Hij moet op Gods bevel zijn leger inkrimpen tot een keurbende van slechts driehonderd man. De selectiemethode wordt door God zelf aangewezen: Gideon moest zijn soldaten laten drinken uit een beek. Wie knielde, en vervolgens het water met de hand naar de mond bracht, werd afgewezen, maar wie het als een hond opslurpte uit de beek, werd uitverkoren. Door de vijandelijke legerplaats in de nacht te omsingelen en daarbij een oorverdovend lawaai te maken joeg deze Gideonsbende (het woord is pas later gevormd en wordt zo niet in de bijbel genoemd) het leger op de vlucht.
Bijbelcitaat: Rijmbijbel (1271), v. 7521-23, 7539-42. GEdeon porrede metter scare. / Mar god seide al openbare. / Du heues te vele volx metti. [...] Ende hem bleuen .ccc. man. / God seide nv hout di hier an. / Met desen salic in dijn strec. / Madian gheuen ende amalech. (Gideon trok op met het krijgsvolk. Maar God zei duidelijk: je hebt teveel volk bij je. [...] En er bleven hem 300 man over. God zei: houd het hier nu bij. Hiermee zal ik Midjan en Amalek in je macht geven.)
Gebruiksvoorbeeld: Weet je, met zulke kruiwagens als jij hebt zou ik toch wat anders ambiëren dan employé te worden op m'n vaders plantage. Je studeert aan de Polytechnische School in Delft. Man, je hoort bij de Gideonsbende! (H.S. Haasse, Heren van de thee, 1992, p. 34)
Gebruiksvoorbeeld: De NJN [Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie] is altijd de Gideonsbende van de natuurbeweging geweest. (NRC, 4-9-1998, p. 36)
