Een door Bertolt Brecht (1898-1956) ontwikkelde theatervorm, die in tegenstelling tot het traditionele, burgerlijke theater in plaats van illusie de confrontatie met de toeschouwer nastreeft, ook wel vertellend theater genoemd.
De toeschouwer zal duidelijk zien dat er toneel gespeeld wordt:
- de acteur zal zich niet met zijn eigen rol identificeren;
- de toeschouwer zal zich niet inleven maar (zoals bij sportwedstrijden) tot een kritische medespeler worden;
- niet het gespeelde, maar wat je kunt leren is belangrijk;
- de toeschouwer heeft steeds een kritische afstand tot datgene wat zich op het toneel afspeelt.
Om de illusie te doorbreken hanteert Brecht allerlei middelen, d.w.z. afstand scheppende technieken, (→) vervreemdingseffecten genaamd:
- inleidende teksten, waarin op het verhaal wordt vooruitgelopen om aan te geven dat het verhaal zo loopt en niet anders. Het gaat dus niet om de afloop maar om het verloop;
- het handelingsverloop wordt voortdurend onderbroken door commentaren van de verteller, door songs, koren, borden met speciale teksten, door projectie van lichtbeelden en filmfragmenten;
- in plaats van realistisch/naturalistisch decors worden suggestieve decors en zetstukken gebruikt om te benadrukken dat het om toneel gaat.
Literatuur
- Bertolt Brecht, Theaterexperiment en politiek, SUN 1972
- R.L. Erenstein, Een theatergeschiedenis der Nederlanden, 1996
- Tijdschrift Te elfder ure, Kultuur en politiek 3: Brecht en het leerstuk, 1975
- Phyllis Hartnoll, The Oxford Companion to the theatre, 1995
- Martin Hürlimann, Das Atlantisbuch des Theaters, 1966
