Progressieve rock is een experimentele, kunstzinnige vorm van rockmuziek die zich laat kenmerken door lange nummers, complexe composities met ongebruikelijke maatsoorten en ontoegankelijke toonladders, en obscure keuzes van instrumenten, waaronder de ten tijde nog weinig toegepaste synthesizer. Niet zelden is er sprake van beïnvloeding door klassieke muziek en jazz.
In de tweede helft van de jaren 60 werd door bepaalde artiesten —onder wie The Beatles, Frank Zappa en Kraftwerk— steeds meer afgeweken van de heersende conventies binnen de rockmuziek. Aan het eind van het decennium bereikte deze ontwikkeling volwassenheid met prominente bands als Caravan, King Crimson, Genesis, Yes en Jethro Tull, en werd progressieve rock gedoopt.
De stroming omvat een grote veelvuldigheid aan stijlen, afhankelijk van regio en periode. Tot de belangrijkste van de betreffende subgenres behoren onder meer de Canterbury scene, een hevig door jazz beïnvloede stijl in Engeland eind jaren 60; symfonische rock, een door de klassieke symfonie beïnvloede stijl; de Rock Progressivo Italiano, een in stijl zeer uiteenlopende scene in Italië begin jaren 70 en Krautrock, de Duitse smaak van progressief waar met name veel experiment met synthesizers en psychedelische jams plaatsvond.
Hoewel de gouden jaren van de stroming volgens velen van eind jaren 60 tot eind jaren 70 zijn geweest, is in de jaren 80 een heropleving gekomen —neo-progressieve rock— met bands als Rush, Marillion en Pink Floyd (al was Pink Floyd wel al actief in het genre). Ook in de jaren 90 en 00 is de traditie van de stroming nog steeds voortgezet door onder andere Porcupine Tree, The Flower Kings en Transatlantic. Daarnaast is de invloed van progressieve rock doorgedrongen tot de metal scene, wat geleid heeft tot progressieve metal, en heeft het zelfs de jaren 80 disco mede mogelijk gemaakt via onder andere de invloed van Kraftwerk.
