De wereld waarin ondernemingen bestaan is bijzonder complex en gecompliceerd en door het denken in systemen kan de werkelijkheid nog enigszins beheersbaar worden gemaakt. Uitgangspunt van het systeemdenken is het onderscheid tussen systeem en omgeving en het feit dat systemen zich in een veranderlijke omgeving moeten zien te handhaven
Het systeemdenken wordt ook wel systeemleer of systeemkunde genoemd. Een systeem is een, afhankelijk van het door de onderzoeker gestelde doel en samenhangend begrippenapparaat, binnen de totale werkelijkheid te onderscheiden verzameling elementen. Deze elementen hebben onderlinge relaties en (eventueel) relaties met andere elementen uit de totale werkelijkheid. Het doel van een systeem is het vervullen van bepaalde functies in zijn omgeving.
Een onderneming bestaat dan uit meerdere samenhangende elementen die continu aan verandering onderhevig zijn. Er is immers voortdurende interactie met een (competitieve) omgeving. Deze wisselwerking leidt ertoe dat wijzigingen in een van de elementen van het systeem, veranderingen in andere elementen tot gevolg hebben, maar ook dat het gedrag van het hele systeem verandert. Bij de interactie tussen de elementen in een systeem en de omgeving speelt feedback een centrale rol.
Binnen het strategisch competentiedenken wordt een onderneming als open systeem van intern hiërarchisch samenhangende middelen en middelenstromen waartussen hiërarchische relaties bestaan beschouwd. Vervolgens wordt er gekeken naar de functies die in een open systeem moeten worden vervuld. In de praktijk blijkt dat mensen zich vrij gemakkelijk identificeren met een afdeling binnen een onderneming, maar het juist moeilijk vinden om te denken en organiseren in processen en in functies van processen. Het systeemdenken is ook erg geschikt om :
• de strategische logica of het mentale model van een managementteam te expliciteren;
• marktdynamieken, het spel van actie en reactie te begrijpen en;
• scenario's of mogelijke toekomsten in hun oorzaken, gevolgen en samenhang te visualiseren en te communiceren.
