Koolmonoxide is een kleurloos gas dat brandt met een blauwe vlam. Het ontstaat bij elke onvolledige verbranding van koolstofhoudende produkten. Het is een bijprodukt bij smeltovens, maar het wordt ook als grondstof gebruikt in chemische processen, o.a. bij de produktie van isocyanaten.
De werking berust op de hoge affiniteit van het gas voor hemoglobine, de kleurstof in het bloed die instaat voor het transport van zuurstof. De verbinding van hemoglobine met koolmonoxide wordt carboxyhemoglobine genoemd. Het is aan de hand van deze concentratie dat men bepaalt hoe ernstig de intoxicatie is. Het koolmonoxide wordt terug uitgeademd door de longen. Het is dus een niet-cumulatief vergif. Akute verschijnselen zijn: hoofdpijn, drukpijn t.h.v. de borst, misselijkheid en duizeligheid. Bewusteloosheid kan vlug optreden bij concentraties boven de 3500 ppm. Het is niet noodzakelijk dat de patiënt er bleek uitziet. Hij kan een rode kleur hebben wegens de kleur van het carboxyhemoglobine. Chronische verschijnselen: hoofdpijn, beschadiging van de hersenen indien het zuurstoftekort langdurig was. Het aantonen van de vergiftiging gebeurt door het aantonen van carboxyhemoglobine in het bloed. De behandeling bestaat in het onderbreken van de expositie en zuurstof van 95 % te geven, indien mogelijk nog vermengd met CO2 om de ademhaling dieper te laten gaan. Bij hoge concentraties van carboxyhemoglobine boven de 30 % wordt de persoon in een druktank geplaatst met 100 % zuurstof.
