Algemeen Nederlands Woordenboek

Algemeen Nederlands Woordenboek (2009-heden)

Gepubliceerd op 29-10-2020

avant la lettre

betekenis & definitie

voordat iets of iemand bestond.

voordat het genoemde begrip bestond.
Wordt achter het genoemde begrip geplaatst.

Voorbeelden:
De wolken zijn onze redding. Ze houden Nederland in evenwicht. Anarchie. Daarom schilderden onze oude meesters voornamelijk de wolken. Die wisten dat. Daar waren ze al abstract avant la lettre.
Bram Vermeulen, Enkele reis moeder, 2001

Tijdgenoten omschreven haar later als een filmster avant la lettre. Mevrouw Gardner viel op, maar werd ook scherp in de gaten gehouden. De roddelpers suggereerde herhaaldelijk dat ze in haar relaties verder ging dan van een getrouwde vrouw werd verwacht.
NRC, 1995

Een schrijver wijst hen de weg naar het (Voor-)Laatste Oordeel. Daar wordt Tjerk door Rechters-Jakhalzen om zijn vlucht van huis zwaar aangepakt. Schuldbewust begint Tjerk eenzaam aan een steile klim. Als hij boven is, biedt een "hologige dichter" hem aan zijn gids te zijn. Die voert hem de godenwereld binnen, waar hij de klaagzang aanhoort van oppergod Jupiter, die zich na de machtsgreep van Jezus uitgerangeerd weet. En Jezus die wordt getekend als een soort bohémien avant la lettre.
De Standaard, 1996

De plichten die op de heersers wegen zijn immers niet in rechte afdwingbaar, terwijl de gehoorzaamheid van de onderdanen dat wel is. Zelfs tegen de goddeloze heerser mag geen actief verzet gepleegd worden, aangezien ook zij slechts instrumenten zijn van God die de mensheid straft voor hun zonden. Men moet de tiran weliswaar elke medewerking weigeren, maar men moet ook lijdzaam zijn eventuele straf en wraak ondergaan. Dit is een doctrine van burgerlijke (on)gehoorzaamheid avant la lettre.
http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm, 1997

Bibliotheken, als kenniscentra avant la lettre, nemen een sleutelpositie in.
http://www.eur.nl/fgg/medbib/Beleidsplan%202000.doc, 2000

Als figuur uit het Haagse jazzmilieu treedt hij daarin op als een Jan Cremer avant la lettre.
De Standaard, 1997