De grote encyclopedie van het antiek

Jan Durdik en anderen (1970)

Gepubliceerd op 02-12-2020

Kaolien

betekenis & definitie

porseleinaarde. De naam kaolien is afgeleid van Kao-ling, het heuvelgebied waar deze aardsoort voor het eerst werd aangetroffen en vanaf de 9de eeuw in China gebruikt.

Kaolien is een verweringsprodukt van veldspaathoudende rots, bestaande uit 30 procent kiezelaarde, 30 procent aluminium, 2.5 procent kalium en verder ijzer en mangaan, dat zeer hoge temperaturen kan verdragen. De witte, vettige aarde blijft ook na het bakken wit. Behalve voor de vervaardiging van porselein wordt kaolien ook gebruikt bij de fabricage van papier, plamuur en krijt. In Europa werd voor het eerst kaolien gevonden in Aue in Saksen (ca. 1708). waarna het in de manufacturen van Meissen, Passau, Wenen en Ludwigsburg werd verwerkt, in St. Yrieux bij Limoges in 1764, in Cornwall, Engeland in 1758; ook in Italië en Oostenrijk zijn kaolienvindplaatsen. Porselein dat kaolien bevat wordt 'pâte dure', 'hard porselein’ of 'echt porselein' genoemd in tegenstelling tot pâte tendre dat geen kaolien bevat.