Universaliteit van jurisdictie is het idee dat bepaalde rechten over de hele wereld door rechterlijke uitspraken afdwingbaar moeten zijn; een onderdeel van het internationaal strafrecht.
In diverse verdragen, zoals de Geneefse verdragen, het Genocideverdrag en het VN-verdrag tegen marteling is het principe van aut dedere aut judicare (de Latijnse benaming van dit begrip) opgenomen, wat wil zeggen dat een staat die een verdachte op zijn grondgebied aantreft, moet overgaan tot uitlevering of berechting.
De arrestatie van de Chileense ex-president Augusto Pinochet in Londen, oktober 1998, was een gevolg van een Spaans rechtshulpverzoek gebaseerd op de universele jurisdictie van het VN-verdrag tegen marteling (Pinochet zou medeverantwoordelijk zijn voor het martelen van Spaanse burgers in Chili). Andere praktijkgevallen zijn schaars gebleven. Een poging die eind jaren negentig werd ondernomen door onder meer Jacqueline Modeïna om de voormalige dictator van Tsjaad Hissène Habré te berechten in Senegal had geen resultaat. In België leidde actie van onder andere de onderzoeksrechter Damien Vandermeersch tot de berechting van oorlogsmisdadigers uit Rwanda.
Het Internationaal Strafhof kent geen universele jurisdictie, want alleen staten die partij zijn bij het Statuut zijn tot berechting of overdracht aan het strafhof verplicht. Een uitzonderlijke Genocidewet (1993) in België voorzag in de universaliteit van jurisdictie en berechting van daders van genocide en (vanaf 1999) misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven waar zij zich ter wereld ook bevonden. Er werden klachten ingediend tegen presidenten en regeringsleiders, maar de reikwijdte van de wet werd in 2003 sterk beperkt.
