Mensenrechten begrippenlijst

Amnesty International (2007)

Gepubliceerd op 30-06-2015

Sloppenwijk

betekenis & definitie

Sloppenwijken (of: krottenwijken) heten in Engelstalige landen slums en in Franstalige bidonvilles. Ze staan ook onder allerlei plaatselijke namen bekend: invasiones (Zuid-Amerika), favelas (Brazilië), garrisons (Jamaica), squatter camps, townships (Zuid-Afrika). Het zijn wijken waar mensen in armoedige omstandigheden wonen in huizen van lage kwaliteit.

Een sloppenwijk kan ver buiten het centrum van de stad liggen, maar ook midden in dat centrum, zoals in Sao Paolo, of verspreid over de hele stad, zoals in Rio de Janeiro waar de totale bevolking van de sloppenwijken wordt geschat op 1,5 miljoen. Kibera, in de Keniaanse hoofdstad Nairobi, is de grootste sloppenwijk van Afrika, met naar schatting 1 miljoen bewoners. Volgens definities zoals die van de VN-organisatie Habitat zijn de volgende factoren kenmerkend voor sloppenwijken: het ontbreken van water en sanitair, overbevolking, niet-duurzame bouw van de huizen en onzekerheid over eigendomsrechten.

Sloppenwijken ontstaan door verschillende factoren: extreme armoede op het platteland, verkrotting van stadswijken door economische achteruitgang, het ‘wegduwen’ van ongewenste groepen uit de stad (inheemsen, minderheden), natuurrampen die mensen van hun woonplaats verdrijven. Vaak is de sloppenwijk een ‘overloopgebied’: nieuwkomers (bijvoorbeeld van het platteland) proberen via de sloppenwijken een plek in de stadseconomie te krijgen. Vaak ook houden de autoriteiten de sloppenwijken om politieke redenen in stand: ze zijn dumpplaatsen voor delen van de bevolking waarvoor de overheid liever niet wil zorgen omdat ze daar geen belang bij heeft. Meestal hebben de bewoners geen woonzekerheid (security of tenure): ze zijn niet wettelijk eigenaar van het huis of de grond, ze betalen 'huur' zonder kwitanties aan schimmige huisbazen of criminele bendes, ze kunnen zich niet op een bepaald adres bij de gemeente laten registreren etcetera.