Mensenrechten begrippenlijst

Amnesty International (2007)

Gepubliceerd op 30-06-2015

Rechtstreekse werking

betekenis & definitie

Rechtstreekse werking (of: directe of interne werking) is het principe dat bepalingen van een internationaal recht rechtstreeks van toepassing zijn binnen een nationaal rechtsstelsel.

De directe werking van het Europese recht werd door het Hof van Justitie vastgesteld in het arrest Van Gend en Loos van 5 februari 1963. In dat arrest stelt het Hof dat het Europese recht niet alleen verplichtingen voor de lidstaten, maar ook rechten voor particulieren met zich meebrengt. Particulieren kunnen dan ook van deze rechten gebruik maken en zich ten overstaan van nationale en Europese rechters rechtstreeks op Europese rechtsregels beroepen. De lidstaten hoeven in dat geval de betrokken Europese rechtsregel niet in hun nationale rechtsorde te hebben opgenomen.

Er zijn twee soorten rechtstreekse werking: verticaal en horizontaal. De verticale rechtstreekse werking komt aan bod in de betrekkingen tussen particulieren en de overheid. Zij houdt in dat particulieren zich ten overstaan van de overheid op een Europese rechtsregel kunnen beroepen. De horizontale rechtstreekse werking komt aan bod in de betrekkingen tussen particulieren onderling. Zij houdt in dat particulieren zich ten overstaan van elkaar op een Europese rechtsregel kunnen beroepen.

Naargelang van de betrokken rechtshandeling heeft het Hof van Justitie hetzij een volledige rechtstreekse werking (d.w.z. een horizontale en verticale rechtstreekse werking), hetzij een gedeeltelijke rechtstreekse werking (die is beperkt tot een verticale rechtstreekse werking) aanvaard.