Er bestaat niet één geheel van oorlogsrecht. Militairen, onder wie krijgsgevangenen, en burgers worden beschermd door de Geneefse verdragen, die ook zekere bescherming bieden bij bevrijdingsoorlogen en binnenlandse gewapende conflicten. Militairen vallen ook in oorlogstijd onder het militair recht.
Speciale VN-regelingen gelden voor internationale agressie en interventie – beide zijn onder bepaalde voorwaarden toegestaan. Er bestaat een juridische traditie, die al zeker vier eeuwen oud is, inzake de zogenaamde rechtvaardige oorlog, dat is een oorlog die gevoerd wordt om een groot gevaar af te wenden of om een bevolking van onderdrukking te bevrijden. Volgens VN-normen is ook in een oorlog lang niet alles toegestaan: bepaalde wapens zijn altijd verboden, zoals landmijnen. Oorlogsmisdrijven zijn schendingen van de Geneefse verdragen. In het gemeenschappelijk artikel 3 van de Geneefse verdragen inzake het humanitaire oorlogsrecht, uit 1949, staan daden opgesomd die altijd verboden zijn, ook als het om een niet-internationaal conflict gaat. Die daden zijn onder meer: marteling, verminking, lijfstraffen, het nemen van gijzelaars, daden van terrorisme, 'schendingen van de menselijke waardigheid' waaronder verkrachting en gedwongen prostitutie, plundering en terechtstellingen zonder proces. Oorlogsmisdrijven worden onderscheiden van misdrijven tegen de menselijkheid, die ook buiten oorlogsgebieden kunnen worden begaan. Beide soorten misdaden vallen onder de rechtspraak van internationale tribunalen en het Internationaal Strafhof. In Nederland wordt naar buitenlandse oorlogsmisdadigers, o.m. onder vluchtelingen, naspeuring gedaan door het NOVO-team van Justitie, opgericht in 1998; in maart 2004 werd voor het eerst een verdachte, een Congolese kolonel, voor de rechter gebracht.
