Ongedocumenteerden zijn personen zonder verblijfstitel, ook wel illegalen genoemd. Dit zijn bijvoorbeeld vreemdelingen wiens verblijfsvergunning is verlopen, uitgeprocedeerde asielzoekers, slachtoffers van mensenhandel etcetera. In juli 2011 besloot de Nederlandse regering illegaal verblijf strafbaar te maken. Vreemdelingen die illegaal in Nederland worden aangetroffen kunnen worden beboet en in vreemdelingenbewaring gesteld.
In de EU komen naar schatting 500.000 illegalen per jaar binnen. Nederland sluit jaarlijks zo’n 10.000 vreemdelingen zonder papieren op in vreemdelingendetentie. In de praktijk volgt voor slechts ongeveer de helft van de illegalen uitzetting. Het overgrote deel van het aantal illegalen in Nederland, tussen de 62.500 en 115.000, is van niet-Europese afkomst. Uit het onderzoek bleek dat 10 procent van deze groep illegalen een asielachtergrond heeft. Van de Europese illegalen bleek ongeveer de helft afkomstig uit Bulgarije en Roemenië; sinds de toetreding van die landen tot de Europese Unie verblijven zij niet meer illegaal in Nederland.
Ongedocumenteerde migranten zijn vanwege hun kwetsbare positie een gemakkelijke prooi voor uitbuiting door malafide werkgevers, huisjesmelkers of mensenhandelaren. Volgens de Nederlandse overheid leidt hun aanwezigheid bovendien tot overlast en (overlevings)criminaliteit. In de afgelopen jaren heeft de Nederlandse overheid daarom diverse maatregelen getroffen om illegaal verblijf te bestrijden en te ontmoedigen. Zo zijn illegalen uitgesloten van sociale voorzieningen en is het voor hen onmogelijk om een zorgverzekering af te sluiten (al zijn er uitzonderingen).
