Humanisme is een levensbeschouwing ontstaan als stroming in de Renaissance in Italië, die de nadruk legde op studie van de klassieken en op de menselijke waardigheid en kennis.
In de moderne tijd is humanisme de aanduiding voor een buitenkerkelijke levensovertuiging met de nadruk op menselijke vermogens als verstand, ervaring en gevoel en als hoogste ideaal zelfverwezenlijking en ontplooiing. In 1945 werd in Nederland het Humanistisch Verbond opgericht. Zijn werkterreinen zijn onder meer reclassering, vormingsonderwijs, geestelijke verzorging in leger en verpleegtehuizen. In België werd in 1952 een Humanistisch Verbond opgericht. Van de internationale humanistische organisatie IHEU zijn de Nederlandse en Belgische verbonden lid. Het Humanistisch Verbond kende ook prijzen toe aan mensenrechtenverdedigers, onder meer aan Max van der Stoel.
