Het 'Handvest van grondrechten van de Europese Unie' werd uitgebracht in 2000. De EU is, als organisatie, niet toegetreden tot het Europees Verdrag voor mensenrechten uit 1950 en stelde daarom een eigen tekst vast.
Het Handvest werd bindend met de aanvaarding van het Verdrag van Lissabon in 2007. De tekst is nagenoeg gelijk aan die van de ontwerp-Grondwet van de EU, die in 2005 door onder meer de Franse en Nederlandse kiezers werd verworpen.
Het handvest omzeilt de tegenstelling tussen 'klassieke' en sociaal-economische rechten door de artikelen te scharen onder trefwoorden zoals Waardigheid, Gelijkheid, Solidariteit en Rechtvaardigheid. Het handvest garandeert rechten als die op vrijheid van mening en geloof, op asiel, op vrijwaring van marteling en slavernij. Het gaat uitgebreid in op de rechten van werknemers, bijvoorbeeld het stakingsrecht. Het garandeert bijstandsuitkeringen en verbiedt kinderarbeid. Het voert ook een 'recht op goed bestuur' in.
