Mensenrechten begrippenlijst

Amnesty International (2007)

Gepubliceerd op 22-05-2015

Conventies van Genève

betekenis & definitie

De conventies van Genève (of: de Geneefse verdragen) is de verzamelnaam van alle verdragen die in Genève gesloten zijn.

In Genève zijn vele verdragen gesloten. Soms wordt met 'Geneefse Conventie' bedoeld het Vluchtelingenverdrag, maar in de regel duidt de term op de verdragen inzake het humanitaire oorlogsrecht. In 1864 werd het eerste verdrag van het Rode Kruis gesloten, over gewonde militairen van legers te velde. Na verscheidene andere verdragen werden in 1949 vier verdragen vastgesteld die betrekking hebben op respectievelijk landstrijdkrachten, zeestrijdkrachten, krijgsgevangenen en de burgerbevolking. Die vier verdragen hebben een gemeenschappelijk artikel 3, waarin regels zijn opgenomen over het humanitair recht bij gewapende conflicten die niet van internationale aard zijn (zoals een burgeroorlog). Die regels hebben betrekking op bescherming van niet-strijdenden (de burgerbevolking) tegen marteling, willekeurige arrestatie en slavernij. Artikel 3 schrijft humane behandeling voor van niet-strijders en degenen die de wapens hebben neergelegd, en verbiedt ook het nemen van gijzelaars en wrede behandeling.

De Geneefse verdragen zijn in 1977 aangevuld met twee protocollen. Het Eerste protocol is vooral opgesteld om bevrijdingsoorlogen als een internationaal conflict aan te duiden. Strijders van de oppositie, mits als zodanig herkenbaar, genieten de bescherming van het protocol. Het Tweede protocol gaat over de bescherming bij grootschalige gewapende conflicten die toch geen internationale oorlog zijn, zoals burgeroorlog. Dit protocol zegt dat niet-gouvernementele eenheden (gewapende oppositiegroeperingen), zelfs al worden ze niet erkend door de internationale gemeenschap, als strijdende partijen wel aansprakelijk zijn volgens de Geneefse verdragen. Het Internationaal Strafhof kan recht kan spreken over 'ernstige inbreuken' op de regels van de Geneefse verdragen (in de omgangstaal aangeduid als oorlogsmisdrijven).