Academische vrijheid is het recht om vrijelijk wetenschappelijk onderzoek te doen en de resultaten daarvan te verbreiden. Het recht wordt o.m. bedreigd door censuur op publicaties of de verbreiding van kennis via het internet, het bedreigen en opsluiten van academici en studenten, en het sluiten van scholen en universiteiten.
De maatschappelijke betekenis van academische vrijheid laat zich zien op veel terreinen: medisch onderzoek voor het voorkómen van aids en andere ziekten en epidemieën, sociaal-wetenschappelijk onderzoek dat bijdraagt aan goed beleid voor de multiculturele samenleving of de bestrijding van armoede, bevolkingsonderzoek dat nodig is voor een rechtvaardig bevolkingsbeleid, onderzoek op het terrein van de informatietechnologie die helpt kennis te verspreiden, onderzoek naar bedreigingen van het milieu etc.
Amnesty heeft actie gevoerd voor onder meer wetenschappers in China die werden vervolgd omdat ze de resultaten van onderzoek naar aids, milieuvervuiling, overheidsgeweld en de geschiedenis van perioden zoals de Culturele Revolutie (1966-1975) hadden gepubliceerd. Ook het opsluiten van academici die corruptie en misstanden aan de kaak stellen en die pleiten voor politieke hervorming, onder wie Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo, is een schending van de academische vrijheid.
