Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 18-11-2021

Kloon

betekenis & definitie

De door ongeslachtelijke vermenigvuldiging ontstane nakomelingschap van één plant. Aangezien de tot één k. behorende individuen niets anders zijn dan zelfstandig geworden deelstukken van één moederplant, zijn zij (afgezien van modificaties) in alle opzichten volkomen aan elkander gelijk.

Deze gelijkheid blijft bij voortgezette vegetatieve vermenigvuldiging bestaan, mits er geen mutaties optreden en vermenging met andere k. wordt voorkomen. Bij overwegend vegetatief vermenigvuldigde cultuurgewassen (b.v. aardappelen, appel, peer, aardbei) bestaan de rassen uit één k. De grote uniformiteit binnen een k. wijst geenszins op homozygotie der individuen. Integendeel, bij bestudering van de door zelfbestuiving ontstane nakomelingschap blijkt in de regel, dat een k. in sterke mate heterozygoot is. Dit is echter voor de gewoonlijk vegetatief vermenigvuldigde gewassen geen bezwaar.Bij gewassen, welke gewoonlijk d.m.v. zaad worden voortgeplant, doch waarbij ongeslachtelijke vermenigvuldiging ook mogelijk is, bewijzen k. uitstekende diensten als hulpmiddel bij het veredelingswerk. Dit is o.a. het geval bij het kweken en instandhouden van de nieuwe roggerassen Dominant (Ned.), Celestijner (België); door het vroegtijdig uitzaaien van de roggekorrels worden sterk uitstoelende planten verkregen, die verschillende malen gescheurd kunnen worden, waardoor k. worden bekomen, die het beoordelen van de waarde van het kweekmateriaal bevorderen.

Een bezwaar van k. is, dat de virusziekten bij ongeslachtelijke vermenigvuldiging op de nakomelingen overgaan. Door scherpe selectie van de planten bestemd voor het winnen van voortkwekingsmateriaal, bij aardappelen door geïsoleerde teelt, selectie en vroegrooien, kan laatstgenoemd bezwaar grotendeels ondervangen worden.