Een wettelijke reserve is een deel van het vermogen van een onderneming dat niet uitgekeerd mag worden. Dit is wettelijk vastgelegd. De wettelijke reserve voorkomt dat ondernemingen uitkeringen doen over resultaten die ze niet daadwerkelijk behaald hebben. De wettelijke reserve is een vorm van crediteurenbescherming.
Wanneer een onderneming theoretisch een bedrijfsresultaat behaalt, betekent dit niet dat dit resultaat ook daadwerkelijk verkregen is. Een voorbeeld kan dit duidelijk maken. Een onderneming koopt een bedrijfspand voor 1.000.000 euro. Na een paar jaar wordt de waarde van dit pand opnieuw bepaalt, nu op 1.500.000 euro. Theoretisch gezien heeft de onderneming dan een bedrijfsresultaat (winst) van 500.000 euro op dit bedrijfspand behaalt. Echter, dit theoretische bedrijfsresultaat wordt pas concreet bij een eventuele verkoop van het pand.
Bedrijven plaatsen de waarde van hun vaste activa (zoals een bedrijfspand) op hun balans. Daardoor kan een toename van de waarde van het bedrijfspand leiden tot een hogere winst. Dat is positief voor het bedrijf, aangezien de winst gebruikt kan worden om eventuele verliezen af te dekken of om een uitkering te doen aan de aandeelhouders.
Echter, wanneer er sprake van een theoretisch bedrijfsresultaat moet het bedrijf rekening houden met het wettelijke reserve. Het theoretische bedrijfsresultaat mag namelijk niet gebruikt worden, omdat het niet daadwerkelijk behaald is. Dit is vastgelegd in het wettelijke reserve. Op deze manier wordt voorkomen dat een onderneming geld gebruikt dat niet daadwerkelijk in het bezit van de onderneming is. Het wettelijke reserve is een vorm van crediteurenbescherming. Schuldeisers kunnen immers geen schulden innen van vermogen dat niet daadwerkelijk in de onderneming aanwezig is.
