De paus is het hoofd van de Katholieke Kerk in Rome. De voornaamste titel van de paus is Plaatsbekleder van Jezus Christus op Aarde.
Daarnaast is de paus voor de katholieken de opvolger van St. Petrus, en wordt hij de bisschop van Rome en het staatshoofd van Vaticaanstad genoemd. De paus wordt in zijn hoedanigheid als staatshoofd samen met het Staatssecretariaat en de verschillende congregaties aangeduid met de term Heilige Stoel. Als hoofd van de rooms-katholieke kerk wereldwijd heeft de paus veel politieke invloed en ook is de paus de hoogste geestelijke macht binnen deze kerkelijke stroming. De Romeinse Curie staat de paus bij in de uitoefening van zijn taken.
Daarmee is de paus niet de enige macht van de rooms-katholieke kerk. De paus blijft traditiegetrouw in functie tot aan zijn dood. Daarna wordt de procedure gestart voor het kiezen van de nieuwe paus. Die verantwoordelijkheid ligt in handen van de kardinalen. Zij gaan samen in het geheim in conclaaf. Een tweederdemeerderheid is benodigd voor het aanwijzen van een nieuwe paus.
