Barmhartige Samaritaan is een Nederlandse uitdrukking en geeft aan dat iemand zich zonder eigen belang over een ander ontfermt.
De Gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan is een parabel uit de Bijbel. Een parabel is een kort verhaal, dat verteld wordt om een religieus idee uit te leggen. Het parabel van de Samaritaan wordt door Jezus verteld. Het parabel is geschreven om de vraag: 'Wie is mijn naaste?' te beantwoorden, om daarmee het gebod 'Heb uw naaste lief' beter te begrijpen. In de parabel ligt er een gewonde man langs de weg en twee belangrijke Joden weigeren om de man te helpen.
Een Samaritaan stopt wel en helpt de man. De Samaritanen werden in die tijd geminacht door het Joodse volk. Met het verhaal wil men overbrengen dat het niet gaat om de persoon, maar om datgene wat hij of zij doet. Daarnaast wordt het verhaal gebruikt om aan te geven dat niet alleen de wet letterlijk nagestreefd moet worden, maar dat ook het idee van de wet nastrevenswaardig moet zijn.
